دست‌آوردهای روان‌شناختی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمایی مقالات به زبان انگلیسی

فرم های نشریه

راهنمای تهیه مقاله

راهنمای دریافت گزارش همانندجویی

راهنمای دریافت کد (ORCID)

بررسی نقش میانجی‌گری تعارض کار- خانواده در رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی با خشنودی شغلی و خشنودی خانوادگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد صنعتی و سازمانی/ دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌گری تعارض کار- خانواده در رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی با خشنودی شغلی و خانوادگی انجام گرفت. نمونه‌ی پژوهش شامل 203 نفر بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس از میان کارکنان یک کارخانه صنعتی در اهواز در سال 1393 انتخاب شدند. در این پژوهش که یک طرح توصیفی از نوع همبستگی است، شرکت‌کنندگان مقیاس استرس شغلی، پرسشنامه حمایت سازمانی ادراک شده، مقیاس شغل به طور کلی ، پرسشنامه استرس خانوادگی، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده- مقیاس خانواده، مقیاس خشنودی خانوادگی و مقیاس تعارض کار- خانواده را تکمیل نمودند. به منظور ارزیابی الگوهای پیشنهادی از الگویابی معادلات ساختاری و جهت آزمودن اثرهای واسطه‌ای از روش خود راه‌انداز و با استفاده از نرم‌افزار AMOS انجام گرفت. شاخص‌های برازش مدل‌یابی معادلات ساختاری الگوهای کلی پژوهش را تأیید کردند. از بین روابط، تنها رابطه مستقیم استرس شغلی و حمایت سازمانی ادراک شده با خشنودی خانوادگی غیرمعنادار بود که از الگوی 1 (میانجی‌گری تعارض کار- خانواده) حذف شدند. شاخص‌های برازندگی به دست آمده نشان دادند که الگوی اصلاح شده نیز از برازش خوبی برخوردار است. نتایج حاصل از روش خود راه‌انداز و فاصله اطمینان حاصل از آن نشان داد که تعارض کار- خانواده میانجی‌گر کامل در رابطه‌ی بین استرس شغلی و حمایت سازمانی ادراک شده با خشنودی خانوادگی، و تعارض خانواده- کار میانجی‌گر جزئی در رابطه‌ی بین استرس خانوادگی و حمایت خانوادگی ادراک شده با خشنودی شغلی است. در محیط سازمان، استرس شغلی و حمایت سازمانی ادراک شده تنها از طریق تعارض کار- خانواده بر خشنودی خانوادگی اثرگذار هستند؛ در حالی که در حیطه خانواده، استرس خانوادگی و حمایت خانوادگی ادراک شده هم به طور مستقیم و هم از طریق تعارض خانواده- کار بر خشنودی شغلی اثر می‌گذارند. از این رو سازمان‌ها با به کارگیری راهکارهای مناسب به منظور کاهش استرس کارکنان خود و افزایش حمایت از آن‌ها، نه تنها قادر به مدیریت تعارض ایجاد شده بین کار و خانواده می‌باشند بلکه از این طریق می‌توانند موجب رضایت فرد از شغل و خانواده خود شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Considering the Mediating Role of Work-family Conflict in Relationship between Stress and Social Support, and Job Satisfaction and Family Satisfaction

نویسندگان [English]

  • F. Shenavar 1
  • K. Beshlideh 2
  • S.E. Hashemi 2
  • A. Naami 2

1

2

چکیده [English]

The present study was conducted intending to take into account the mediating work-family conflict role in relation with stress and social support with job and family satisfaction. Study samples included 203 industrial factory personnel selected through convenience sampling in Ahvaz over 2014. In this study, which is a descriptive endeavor of a correlational nature , participants filled in the job stress scale (Parkers & Decotis, 1983), the perceived organizational support survey (Eisenberger, et al., 1997), the job in general scale (Ironson, et al., 1989), the family stress questionnaire (Hennessy, 2005), the perceived social support-family scale (Procidano & Heller, 1983), the family satisfaction scale (Aryee, et al., 1999), and the work-family conflict scale (Carlson, et al., 2000). Structural equation modeling was used to assess the suggested pattern and the bootstrapping method was used to test the mediating effect and it was performed via AMOS. Structural equation modeling indices confirmed general study patterns. Among the relations, only the direct relation of job stress and perceived organizational support were deleted from pattern 1 (work-family conflict mediation). The fitting indices obtained showed that the corrected pattern was of good fitness. Results from the bootstrapping method and the confidence distance from it showed that the work-family conflict completely mediates between job stress and perceived organizational support with family satisfaction and family-work conflict is a partial mediator between family stress and perceived family support with job satisfaction. Thus, job stress and perceived organizational support affect family satisfaction only through work-family conflict, while in the family, family stress and perceived family support directly affect job satisfaction through family-work conflict. Therefore, organizations are not only able to manage conflicts generated between work and the family, but can satisfy personnel with the job itself and the family can apply suitable approaches to reduce their own personnel stress and increase their support.

کلیدواژه‌ها [English]

  • job stress
  • family stress
  • perceived organizational support
  • perceived family support
  • Job Satisfaction
  • family satisfaction
  • work-family conflict
  • family-work conflict
مراجع
فارسی
بذزافکن، حسام (1390). بررسی رابطه تعارض کار- خانواده با سلامت روان، عملکرد شغلی و خشنودی شغلی با نقش میانجی‌گری استرس شغلی و نقش تعدیل کنندگی سرسختی روان‌شناختی در کارکنان اقماری شرکت ملی حفاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی.
ثنایی، باقر (1379). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
سفیری، خدیجه و زارع، زهرا (1385). احساس ناسازگاری میان نقش‌های اجتماعی و خانوادگی در زنان. مطالعات زنان، 4 (2)، 47-70.
سیاح سیاری، نیمتاج؛ حسین شاهی، حمیدرضا؛ و رنجگر، بایرامعلی (1389). رابطه بین هویت و حمایت اجتماعی والدین در میان نوجوانان. اندیشه و رفتار، 4 (16)، 67-74.
شعبانی بهار، غلامرضا؛ فراهانی، ابوالفضل؛ و باقریان فاضل، فاطمه (1391). تعیین رابطه بین تعارض کار- خانواده و کیفیت زندگی روسا و نائب روسای هیات‌های ورزشی استان همدان. مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 8 (15)، 109-122.
کوچی، طیبه؛ هاشمی‌شیخ شبانی، سید اسماعیل؛ و بشلیده، کیومرث (1392). بررسی رابطه برخی متغیرهای شغلی و سازمانی با رفتارهای شهروندی سازمانی معلمان با توجه به نقش میانجی‌گری استرس شغلی. دست آوردهای روان‌شناختی، 4 (2)، 117-140.
متشرعی، محمد حسین (1389). آزمون الگویی نظری از تعارض کارـ خانواده در پرستاران بیمارستان‌های دولتی شهر شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی.
نوروزی سید حسینی، رسول (1391). اثر حمایت سازمانی ادراک شده بر تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان ادارات تربیت بدنی. مدیریت ورزشی، 15، 87-103.
هاشمی‌شیخ شبانی، سید اسماعیل؛ ارشدی، نسرین؛ و بذرافکن، حسام (1390). تحلیل ساختاری تعارض کار- خانواده با خشنودی شغلی و سلامت روانی. مشاوره و روان درمانی خانواده، 1 (3)، 349-365.
لاتین
Aryee, S., Luk, V., Leung, A., & Lo, S. (1999). Role stressors, interrole conflict, and well-being: The moderating influence of spousal support and coping behaviors among employed parents in Hong Kong. Journal of Vocational Behavior, 54, 259-278.
Blanch, A., & Aluja, A. (2012). Social support (family and supervisor), work–family conflict, and burnout: sex differences. Human Relations, 65 (7), 811-833.
Boyar, S. L., & Mosley, D. C. (2007). The relationship between core self-evaluations and work and family satisfaction: The mediating role of work–family conflict and facilitation. Journal of Vocational Behavior, 71, 265-281.
Brough, P., O’Driscoll, M. P., & Kalliath, T. H. (2005). The ability of ‘family friendly’ organizational resources to predict work-family conflict and job and family satisfaction. Stress and Health, 21 (4), 223-234.
Burke, R. J., & Greenglass, E. R. (1999). Work-life congruence and work-life concerns among nursing staff. Canadian Journal of Nursing Leadership, 12 (2), 21-29.
Byron, K. (2005). A meta-analytic review of work-family conflict and its antecedents. Journal of Vocational Behavior, 67, 169-198.
Carlson, D. S., Kacmar, K. M., & Williams, L. J. (2000). Construction and initial validation of a multidimensional measure of work-family conflict. Journal of Vocational Behavior, 56, 249-276.
Carlson, D. S., & Perrewe, P. L. (1999). The role of social support in the stressor-strain relationship: An examination of work-family conflict. Journal of Management, 25, 513-540.
Cortese, C. G., Colombo, L., & Ghislieri, C. (2010). Determinants of nurses job satisfaction: the role of work-family conflict, job demand, emotional charge and social support. Journal of Nursing Management, 18, 35-43.
Darcy, C., & McCarthy, A. (2007). Work-family conflict: An exploration of the differential effects of a dependent child's age on working parents. Journal of European Industrial Training, 31 (7), 530-549.
Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S., & Lynch, P. (1997). Perceived organizational support discretionary treatment and job satisfaction. Journal of Apllied Psychology, 82 (5), 812-820.
Ford, M. T., Heinen, B. A., & Langkamer, K. L. (2007). Work and family satisfaction and conflict: A meta-analysis of cross-domain relations. Journal of Applied Psychology, 92 (1), 57-80.
Frone, M. R., & Rice, R. W. (1987). Work-family conflict: The effect of job and family involvement. Journal of Occupational Behaviour, 8, 45-53.
Frone, M., Russell, M., & Cooper, M. (1992). Antecedents and outcomes of work-family conflict: Testing a model of the work-family interface. Journal of Applied Psychology, 77 (1), 65-78.
Frone, M. R., Yardley, J. K., & Markel, K. S. (1997). Developing and testing an integrative model of the work-family interface. Journal of Vocational Behavior, 50, 145-167.
Frye, N., & Breaugh, J. (2004). Family-friendly policies, supervisor support, work-family conflict, family-work conflict, and satisfaction: A test of a conceptual model. Journal of Business & Psychology, 19 (2), 197-220.
Granarose, C. S., Parasuraman, S., & Greenhaus, J. H. (1992). A proposed model of social support provided by two-earner couples. Human Relations, 45 (12), 1367-1393.
Grandey, A. A., Cordeiro, B. L., & Crouter, A. C. (2005). A longitudinal and multisource test of the work-family conflict and job satisfaction relationship. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78 (3), 305-323.
Grandey, A. A., & Cropanzano, R. (1999). The conservation of resource model applied to work-family conflict and strain. Journal of Vocational Behavior, 54, 350-370.
Greenhaus, J. H., & Beutell, N. J. (1985). Source of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10, 76-88.
Grzywacz, J. G., & Marks, N. F. (2000). Reconceptualizing the work-family interface: An ecological respective on the correlates of positive and negative spillover between work and family. Journal of Occupational Health Psychology, 5, 111-126.
Hennessy, K. D. (2005). Work-family conflict self-efficacy: A scale validation study. Unpublished master's dissertation, University of Maryland.
Hennessy, K. D., & Lent, R. W. (2008). Self-efficacy for managing work-family conflict: Validating the English language version of a Hebrew scale. Journal of Career Assessment, 16, 370-383.
Konrad, A. M., & Mangel, R. (2000). The impact of work-life programs on firm productivity. Strategic Management Journal, 21 (12), 1225-1237.
Kopelman, R. E., Greenhaus, J. H., & Connolly, T. F. (1983). A model of work, family, and interrole conflict: A construct validation study. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 32, 198-215.
Lapierre, L. M., Spector, P. E., Allen, T. D., Poelmans, S., Cooper, C. L., O’Driscoll, M. P., Sanchez, J. I., Brough, P., & Kinnunen, U. (2008). Family-supportive organization perceptions, multiple dimensions of work–family conflict, and employee satisfaction: A test of model across five samples. Journal of Vocational Behavior, 73, 92-106.
Matthews, R. A., Bulger, C. A., & Barnes-Farrell, J. L. (2010). Work social supports, role stressors, and work-family conflict: The moderating effect of age. Journal of Vocational Behavior, 76, 78-90.
Matthews, R. A., Swody, C. A., & Barnes-Farrell, J. L. (2012). Work hours and work-family conflict: The double-edged sword of involvement in work and family. Stress and Health, 28 (3), 234-247.
Mitchel, J. S., Kotrba, L. M., Mitchelson, J. K., Clark, M. A., & Baltes, B. B. (2010). Antecedents of work-family conflict: A meta-analytic review. Journal of Organizational Behavior, 689-725.
O'Driscoll, M. P. (1996). The interface between job and off job roles: Enhancement and conflict. In I. T. Robertson & C. L. Cooper (Eds), International Review of Industrial and Organizational Psychology (pp. 279-306). Chichester: Wiley.
Parkers, D. F., & Decotis, T. A. (1983). Organizational determinates of job stress. Organization Behavior and Human Performance, 32 (2), 160-177.
Procidano, M. E., & Heller, K. (1983). Measures of perceived social support from friends and from family: Three validation studies. American Journal of Community Psychology, 11, 1-23.
Seiger, C. P. & Wiese, B. S. (2009). Social support from work and family domains as an antecedent or moderator of work-family conflicts? Journal of Vocational Behavior, 75, 26-37.
Steinmetz, H., Frese, M., & Schmidt, P. (2008). A longitudinal panel study on antecedents and outcomes of work-home interference. Journal of Vocational Behavior, 73, 231-241.
Voydanoff, P. (1988). Work role characteristics, family structure demands, and work/family conflict. Journal of Marriage and the Family, 50, 749-761.
Westman, M., & Etzion, D. L. (2005). The crossover of work-family conflict from one spouse to the other. Journal of Applied Social Psychology, 35 (9), 1936-1957.
Winslow, S. (2005). Work-family conflict, gender, and parenthood, 1977-1997. Journal of Family Issues, 26, 727-755.
Youngcourt, S. S., & Huffman, A. H. (2005). Family-friendly policies in the police: Implications for work-family conflict. Applied Psychology in Criminal Justice, 1 (2), 138-162.
دست‌آوردهای روان‌شناختی
دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 1
تیر 1394
صفحه 111-132
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 10 دی 1393
  • تاریخ بازنگری: 24 دی 1393
  • تاریخ پذیرش: 21 اسفند 1393
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار