تأثیر آموزش انگیزش تحصیلی بر ابعاد شناختی-انطباقی/غیرانطباقی، رفتاری-انطباقی/غیرانطباقی انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان‌های پسرانه شهر بوشهر

شهنی ییلاق, منیجه; گلستانه, سید موسی; حقیقی, زنده یاد جمال; نیسی, عبدالکاظم; کیانپور قهفرخی, فاطمه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشگاه شهید چمران اهواز

² دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز و هیأت علمی دانشگاه خلیج فارس بوشهر

³ دانشیار دانشگاه شهید چمران

⁴ دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران

⁵ استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم ‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران

چکیده

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش انگیزش تحصیلی بر ابعاد شناختی-انطباقی، شناختی-غیرانطباقی، رفتاری-انطباقی و رفتاری-غیرانطباقی انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان‌های پسرانه شهر بوشهر بود. آموزش انگیزش تحصیلی (طی 16 جلسه آموزشی) به عنوان متغیر مستقل و خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش‌گذاری، پایداری، برنامه‌ریزی، مدیریت تکلیف، اضطراب، اجتناب از شکست، کنترل نامطمئن، خودناتوان‌سازی، عدم التزام تحصیلی و عملکرد تحصیلی به عنوان متغیرهای وابسته بودند. پژوهش حاضر یک طرح آزمایشی میدانی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه انگیزش و التزام تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی مارتین، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودگردان زیمرمن و مارتینز-پونز و پرسشنامه راهبردهای انگیزشی یادگیری ایکلس بودند. نمونه پژوهش شامل 60 دانش‌آموز پسر سال دوم دبیرستانی شهر بوشهر در سال تحصیلی 88-1387 بود، که با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌یی انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. نتیجه‌ی تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که آموزش انگیزش تحصیلی باعث افزایش معنی‌دار خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش‌گذاری، پایداری، مدیریت تکلیف و عملکرد تحصیلی و کاهش معنی‌دار اضطراب، اجتناب از شکست و کنترل نامطمئن می‌شود. اما، در متغیرهای برنامه‌ریزی، خودناتوان سازی و عدم التزام تحصیلی تغییر معنی‌داری صورت نگرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of academic motivation training on cognitive-adaptive/maladaptive, and behavioral-adaptive/maladaptive motivational dimensions and academic performance of second grade male high school students

نویسندگان [English]

M. Shehni Yailagh ¹
S. M. Golestaneh ²
J. Haghighi ³
A. Neisi ⁴
F. Kianpoor Ghahfarokhi ⁵

چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the effect of academic motivation training on cognitive-adaptive/maladaptive, and behavioral-adaptive/maladaptive motivational dimensions and academic performance of second grade male high school students. Academic motivation training (during 16 instructional sessions) was independent variable and cognitive-adaptive motivational dimension (self efficacy, valuing and mastery orientation), behavioral-adaptive motivational dimension (persistence, planning and task management), cognitive-maladaptive motivational dimension (failure avoidance, uncertain control and anxiety), behavioral-maladaptive motivational dimension (disengagement and self handicapping) and academic performance were dependent variables. The present study was an experimental design with pretest-posttest and control group. The instruments of this study include the Motivation and Engagement Scale - High School (MES-HS) of Martin, Self-Regulated Learning Strategies (SLRS) of Zimmerman and Martinez-Pons, and Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ) of Eccles. The sample consisted of 60 second grade male high school students (2008-2009), who were selected randomly by multi-stage sampling method. The results of MANCOVA showed that academic motivation training caused significant improvement in students' self efficacy, valuing, mastery orientation, persistent, task management and academic performance. Also, the results indicatd that academic motivation training caused significant decrease in students' anxiety, failure avoidance and uncertain control. But, there was no significant improvement in students' planning, self handicapping and disengagement.

کلیدواژه‌ها [English]

academic motivation
cognitiye-adaptive/maladaptive motivation
behaviorl-adaptive/maladaptive motivation
Academic Performance

مراجع

فارسی

رفیعیان، کیوان (1379). بررسی رابطه راهبردهای یادگیری خودگردان، مؤلفه‌های انگیزشی و هوش با یکدیگر و با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان‌های اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

لاتین

Atkinson, J. W. (1957). Motivational determinants of risk-taking. Psychological Review, 64, 359-372.

Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122-147.

Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The exercise of control. New York: Freeman & Co.

Beck, A. T. (1995). Cognitive therapy: Basics and beyond. New York: Guilford.

Bong, M. (1996). Problems in academic motivation research and advantages and disadvantages of their solutions. Contemporary Educational Psychology, 21, 149-165.

Buss, D. W., & Cantor, N. (1989). Personality psychology: Recent trends and emerging directions. New York: Springer-Velar.

Covington, M. V. (1992). Making the grade: A self-worth perspective on motivation and school reform. Cambridge: Cambridge University Press.

Covington, M. V. (1998). The will to learn: A guide for motivating young people. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Craven, R. G., Marsh, H. W., & Debus, R. L. (1991). Effects of internally focused feedback and attributional feedback on the enhancement of academic self-concept. Journal of Educational Psychology, 83, 17-26.

Dobson, K., & Dozois, D. (2001). Historical and philosophical bases of cognitive-behavioral therapies. In K. Dobson (Ed.), Handbook of cognitive-behavioral therapies (3–39). New York: Guilford.

Dweck, C. S. (1986). Motivational processes averting learning. American Psychologist, 41, 1040-1048.

Eccles, J. (1983). Expectancies, values, and academic behaviors. In J. Spence (Ed.), Achievement and achievement motivation. San Francisco: Freeman.

Garcia, T., Matula, J. S., Harris, C. L., Egan-Dowdy, K., Lissi, M. R., & Davila, C. (1995). Worriers and procrastinators: Differences in motivation, cognitive engagement, and achievement between defensive pessimists and self-handicappers. Paper presented at Annual American Educational Research Association Conference, San Francisco, CA.

Giles, D. (2002). Advanced research methods in psychology. New York: Cambridge University Press.

Marsh, H. W. (1990). A multidimensional, hierarchical model of self-concept: Theoretical and empirical justification. Educational Psychology Review, 2, 77-172.

Martin, A. J. (2001). The Student Motivation Scale: A tool for measuring and enhancing motivation. Australian Journal of Guidance and Counseling, 11, 1-20.

Martin, A. J. (2003). The Student Motivation Scale: Further testing of an instrument that measures school students’ motivation. Australian Journal of Education, 47, 88-106.

Martin, A. J. (2006). Exploring key dimensions of motivation and engagement in the workplace. Presented at the 4 International SELF Research Centre Conference, "Self-Concept, Motivation, Social and Personal Identity for the 21 Century", Ann Arbor, University of Michigan.

Martin, A. J. (2007). The Motivation and Engagement Workbook. Sydney, Australia: Lifelong Achievement Group.

Martin, A. J. (2008). Enhancing student motivation and engagement: The effects of a multidimensional intervention. Contemporary Educational Psychology, 33, 239-269.

Martin, A. J., Marsh, H. W., & Debus, R. L. (2003). Self-handicapping and defensive pessimism: A model of self protection from a longitudinal perspective. Contemporary Educational Psychology, 28, 1-36.

McClelland, D. C. (1965). Toward a theory of motive acquisition. American Psychologist, 20, 321-333.

McInerney, D. (2000). Helping kids achieve their best. Sydney: Allen & Unwin.

McInerney, V., McInerney, D. M., & Marsh, H. W. (1997). Effects of meta cognitive strategy training within a cooperative group learning context on computer achievement and anxiety: An aptitude-treatment interaction study. Journal of Educational Psychology, 89, 686-695.

Meece, J. L., Wigfield, A., & Eccles, J. S. (1990). Predictors of mathematics anxiety and its influence on young adolescents’ course enrolment intentions and performance in mathematics. Journal of Educational Psychology, 82, 60-70.

Miller, R. B., Greene, B. A., Montalvo, G. P., Ravindran, B., & Nicholls, J. D. (1996). Engagement in academic work: The role of learning goals, future consequences, pleasing others, and perceived ability. Contemporary Educational Psychology, 21, 388-422.

Miserandino, M. (1996). Children who do well in school: Individual differences in perceived competence and autonomy in above-average children. Journal of Educational Psychology, 88, 203-214.

Murphy, P. K., & Alexander, P. A. (2000). A motivated exploration of motivation terminology. Contemporary Educational Psychology, 25, 3-53.

Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in achievement settings. Review of Educational Research, 66, 543-578.

Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95, 667-686.

Pintrich, P. R., & DeGroot, E. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40.

Pintrich, P. R., & Garcia, T. (1991). Student goal orientation and self-regulation in the college classroom. In M. Maehr & P. R. Pintrich (Eds.), Advances in motivation and achievement: Goals and self-regulatory processes (7, 371-402). Greenwich, CT: JAI Press.

Reinecke, M. A., & Clark, D. A. (2004). Cognitive therapy across the lifespan: Conceptual horizons. In M. A. Reinecke & D. A. Clark (Eds.), Cognitive therapy across the lifespan (1–11). Cambridge: Cambridge University Press.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.

Sarason, I. G., & Sarason, B. R. (1990). Test anxiety. In H. Leitenberg (Ed.), Handbook of social and evaluation anxiety (475-495). New York: Plenum Press.

Spielberger, C. D. (1985). Assessment of state and trait anxiety: Conceptual and methodological issues. Southern Psychologist, 2, 6-16.

Weiner, B. (1994). Integrating social and personal theories of achievement striving. Review of Educational Research, 64, 557-573.

Wigfield, A., & Tonks, S. (2002). Adolescents’ expectancies for success and achievement task values during middle and high school years. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Academic motivation of adolescents. Connecticut: Information Age Publishing.

Zimmerman, B. J. (2002). Achieving self-regulation: The trial and triumph of adolescence. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Academic motivation of adolescents. Connecticut: Information Age Publishing.

دست‌آوردهای روان‌شناختی

تأثیر آموزش انگیزش تحصیلی بر ابعاد شناختی-انطباقی/غیرانطباقی، رفتاری-انطباقی/غیرانطباقی انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان‌های پسرانه شهر بوشهر

مراجع

مراجع

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 1
تیر 1389
صفحه 1-32

مراجع

مراجع

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 1تیر 1389صفحه 1-32

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 1
تیر 1389
صفحه 1-32