نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حرفه‌ای پزشکی، ام.پی.اچ و استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش به بررسی تأثیر آموزش هوش معنوی بر مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی، اضطراب وجودی، و هوش معنوی پرداخته است. جامعه آماری شامل دانشجویان دوره کارشناسی دانشکده نفت اهواز در سال تحصیلی90-89 بود. از میان این دانشجویان 112 نفر به طور تصادفی انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو بخش مساوی آزمایش و گواه گمارده شدند. از این تعداد 94 نفر تا آخر با پژوهش همراهی کردند که در دو گروه آزمایشی (48 نفر) و گواه (46 نفر) قرار داشتند. ابزارهای مورد استفاده عبارتند از: پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008)، بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989)، و اضطراب وجودی گود (1974). این تحقیق یک پژوهش آزمایشی میدانی حقیقی از نوع طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه گواه است. بعد از انجام پیش آزمون برای گروه‌های آزمایشی و گواه، گروه آزمایش در 15 جلسه 60 دقیقه‌ای تحت آموزش هوش معنوی بر اساس 7 مرحله بسته آموزشی بوول (2004) قرار گرفتند. آنگاه پس آزمون برای گروه‌های آزمایش و گواه انجام شد. نتایج تحلیل واریانس‌های چندمتغیری بیان‌گر افزایش معنی‌دار تمام مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی (شامل پذیرش خود، هدف و جهت‌گیری در زندگی، رشد شخصی، تسلط بر محیط، استقلال و خودمختاری، و روابط مثبت با دیگران)، و هوش معنوی، و کاهش اضطراب وجودی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Spiritual Intelligence Training on Psychological Well-Being, Existential Anxiety, and Spiritual Quotient among the Students of Ahvaz Faculty of Petroleum

نویسندگان [English]

  • S. A. Marashi 1
  • A. Naami 2
  • K. Beshlideh 3
  • Y. Zargar 3
  • B. Ghobari Bonab 4

1

2

3

4

چکیده [English]

This research investigated the impact of spiritual intelligence training on psychological well-being dimensions, existential anxiety, and spiritual quotient (SQ). The study was a field experimental design with pretest-posttest and control group. The participants were 112 undergraduate male and female students of Ahvaz Faculty of Petroleum who were selected randomly and were divided randomly into experimental and control groups (48 experimental and 46 control cases) Instruments included King's Spiritual Intelligence Scale (SISRI-24), Ryff's Psychological Well-being Scales, with six dimensions, and Good’s Existential Anxiety Scale. After examining experimental and control groups via pretest, spiritual intelligence was taught to experimental group based on 7 steps of Bowell’s SQ-training package in 15 sessions (60 minutes each). Then posttest was taken from both groups. Multivariate and univariate analysis of variances revealed that spiritual intelligence training significantly increased the six dimensions of psychological well-being, including Self-Acceptance, Purpose in Life, Personal Growth, Environmental Mastery, Autonomy, and Positive Relationships, of the experimental group in comparison with the control group. Also, the training appeared to increase spiritual intelligence, and decrease existential anxiety of the experimental group significantly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • spiritual intelligence training
  • psychological well-being
  • existential anxiety
  • spiritual intelligence
فارسی
رقیب، مائده سادات، حکیمی‌نیا، بهزاد، سیادت، سیدعلی، و احمدی، سیدجعفر (1389). اعتباریابی مقیاس هوش معنوی کینگ (SISRI-24) در دانشجویان دانشگاه اصفهان. مجلهی علوم تربیتی و روانشناسی (ویژه نامه روانشناسی)، در نوبت چاپ.
زنجانی طبسی، رضا (1383). ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون بهزیستی روان‌شناختی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشگاه تهران.
عسکری، فهیمه (1389). بررسی ارتباط و سهم هوش هیجانی و هوش معنوی در رهبری اثربخش. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
فرامرزی، سالار؛ همایی، رضا و سلطان حسینی، محمد (1388). بررسی رابطه‌ی هوش معنوی و هوش هیجانی دانشجویان. دوفصلنامهی علمی – تخصصی مطالعات اسلام و روانشناسی، 3 (5)، 7–23.
کریمی مونقی، حسین؛ گازرانی، اکرم؛ واقعی، سعید؛ غلامی، حسن؛ صالح مقدم، امیررضا و آشوری، احمد (1390). رابطه‌ی هوش معنوی و صلاحیت بالینی پرستاران. مجلهی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی سبزوار 18 (2)، 132-139.
گنجی، حمزه (1388). ارزشیابی شخصیت (ویرایش دوم). تهران، نشر ساوالان.
لطفی، محدثه، و سیار، سمیه (1387). رابطهی بین هوش معنوی و سلامت روان افراد 15 سال به بالا. پایان نامه‌ی رشته‌ی روان‌شناسی عمومی دانشگاه پیام نور بهشهر.
محمدپور یزدی، احمدرضا (1385). ویکتور امیل فرانکل بنیانگذار معنا درمانی (فرادیدی به روان‌شناسی و روان درمانی وجودی). تهران، انتشارات دانژه.
معینی، زهره (1389). بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر مهارت‌های مقابله دینی و کاهش اضطراب وجودی در دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه آزاد مشهد.
 
لاتین
Amram, J. Y. (2009). The contribution of emotional and spiritual intelligences to effective business leadership. Dissertation, doctor of philosophy. Institute of Transpersonal Psychology, Palo Alto, California.
Berman, S. L., Weems, C. F., & Stickle, T. R. (2006). Existential anxiety in adolescents: prevalence, structure, association with psychological symptoms and identity development. Journal of Youth and Adolescence, 35 (3).
Bowell, R. A. (2004). The seven steps of spiritual intelligence-the practical pursuit of purpose, success, and happiness. Nicholas Brealey Publishing.
Conway, T. F. (1988). The criteria for spiritual realization: an investigation of optimal well-being. Dissertation, doctor of philosophy. The Faculty of The California Institute of Integral Studies.
Emmons, R. A. (2000). Is spirituality intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the Psychology of Religion, 10 (1), 3-26.
Gardner, H. (1993). Frames of mind: the theory of multiple intelligences. 2nd ed. New York, Basic Books.
Good, L. R., & Good, K. C. (1974). A preliminary measure of existential anxiety. Pychological Reports, 34, 72-74.
Green, W. N., & Noble, K. D. (2010). Fostering spiritual intelligence: Undergraduates’ growth in a course about consciousness. Advanced Development Journal. 12, 26-48.
Hosseini, M., Elias, H., Krauss, S. E., & Aishah, S. (2010). The effect of SI-G training on increase SQ among Iranian student in Malaysia. International Journal of Psychological Studies. 2 (2), 90-104.
Hullett, M. A. (1994). A validation study of the existential anxiety scale, paper presented at: Middle Tennessee Psychological Association Nashville, Tennessee.
Kates, I. C. (2002). Awakening creativity and spiritual intelligence: the soul work of holistic educators. Theseis, doctor of education. The University of Toronto.
Kesebir, P. (2009). Perceiving the world in sacred terms: It's buffering function against death anxiety. Dissertation, doctor of philosophy. University of Illinois at Urbana-Champaign.
King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure. Thesis, Master of science. Trent University.
Kwon, S. Y. (2008). Well-being and spirituality from a Korean perspective: Based on the study of culture and subjective well-being. Published online, Springer Scince + Business Media.
Lin, M. M. (2010). Taiwanese college students' process of major choice, work values, and psychological well-being. Dissertation, doctor of philosophy. Alliant International University.
Muench, P. A. (2003).  Spirituality, hope, and psychological well-being among individuals diagnosed with fibromyalgia and/or chronic fatigue immune dysfunction syndrome. Dissertation, doctor of philosophy. Brigham Young University.
Nathan, P. A. (2010). Cultural diversity in the expression and experience of positive well-being among homeless men enrolled in a residential treatment facility. Dissertation, doctor of psychology. Pepperdine University.
Okozi, I. F. (2010). Attachment to God: It’s impact on the psychological wellbeing of persons with religious vocation. Dissertation, doctor of philosophy. Seton Hall University.
Ramirez de Leon, A. (2002). An investigation of the relationship between spiritual well-being and psychological well-being among Mexican-American Catholics. Dissertation, doctor of philosophy. St. Mary's University of San Antonio.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719-727.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and  Social Psychology, 57, 1069- 1081.
Sawyer, L. L. (2004). Seedeing and sustaining transformative learning, development, and spiritual growth in higher education: A case study. Dissertation, doctor of philosophy. Union Institute And University.
Schreiber, J. A. (2009). Image of God: Effect on coping, psycho-spiritual well-being and fear of recurrence in early breast cancer survivors. Dissertation, doctor of philosophy in nursing. University of Kentucky.
Simms, S. M. (2005).  Making lemonade out of life's lemons: Factors of mental health and well-being. Dissertation, master of art. Trinity Western University.
Sisk, D. (2008). Engaging the spiritual intelligence of gifted students to build global awareness in the classroom. Roeper Review, 30 (1), 24-30.
Tillich, P. (1952). The courage to be, new haven. Yale University Press.
Weems, C. F., Costa, N. M., Dehon, C., & Berman, S. L. (2004). Paul Tillich’s theory of existential anxiety: A preliminary conceptual and empirical analysis. Anxiety, Stress, & Coping: An International Journal, 17, 383-399.
Wigglesworth, C. (2006). Why spiritual intelligence is essential to mature leadership. Integral Leadership Review, VI, 3.
Wong, P. T. P. (1998). Spirituality, meaning, and successful aging. The human quest for meaning: A handbook of psychological research and clinical application. Hillsdale, N. J., Lawrence Erlbaum.
Wray, L. M. (2005).  Meaning-based coping in adults with chronic low back pain. Dissertation, doctor of philosophy. University of Kentucky.
Zohar, D., & Marshall, I. (2000). SQ: Connecting with our spiritual intelligence. New York, Bloomsbury.
Zohar, D., & Marshall, I. (2000). SQ: Spiritual intelligence, the ultimate intelligence. New York, Bloomsbury Publishing.