نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز (نویسنده مسئول)

3 استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر گروه درمانی شناختی- رفتاری بر علائم اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بود. طرح این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه‌ی اولیه شامل 800 نفر دانشجو بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌ی اختلال بیش فعالی و کاستی توجه بزرگسالان بارکلی پاسخ دادند. از بین آنها کسانی که نمره‌ی بالاتر از نقطه‌ی برش در پرسشنامه‌ی اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه داشتند، انتخاب و مورد مصاحبه‌ی تشخیصی قرار گرفتند. سپس 30 نفر از کسانی که تشخیص اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه گرفتند به طور تصادفی انتخاب و به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه‌ی اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه بزرگسالان بارکلی (BAARS) و مصاحبه‌ی ساختار یافته‌ی بارکلی بوده است. سپس 13 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای درمان شناختی- رفتاری بر روی گروه آزمایش اجرا شد. هر دو گروه پس از پایان دوره‌ی مداخله به پرسشنامه‌ی اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه بزرگسالان بارکلی پاسخ دادند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس و کوواریانس چند متغیری تحت برنامه‌ی نرم افزاری SPSS و در سطح معنی‌داری 05/0>p مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که نشانه‌های اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته است (05/0>p). این نتایج در دوره‌ی پیگیری کماکان ادامه داشت. گروه درمانی شناختی- رفتاری در کاهش علائم اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه در دانشجویان مؤثر است. بنابراین از این روش می‌توان در درمان اختلال بیش فعالی/ کاستی توجه و نشانه‌های آن در بزرگسالان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Cognitive-Behavioural Therapy on Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Its Symptoms in University Students

نویسندگان [English]

  • M. Ghazaei 1
  • N. Hamid 2
  • M. Mehrabizadeh Honarmand 3

چکیده [English]

The aim of this research was to study the efficacy of cognitive-behavioural therapy on attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in students of Shahid Chamran University of Ahvaz. The research method was semi-experimental design with pre-post test, follow up and control group. The original sample consisted of 800 students who were selected by random cluster sampling. Then, based on clinical interview and acquiring above the cut-of-point in Barkley Adult ADHD Rating Scale (BAARS) 30 students were randomly selected. Also, they were randomly divided into two groups, as experimental and control. The instruments were Barkley Adult ADHD Rating Scale (BAARS) and Barkley structured interview. The experimental group were administered 13 sessions of 90 minutes of cognitive–behavioural therapy, but the control group did not receive any intervention. The results revealed that there was significant difference between two groups (p<0.05). The rate of ADHD and its symptoms in experimental group, in comparison control group decreased. These results persisted significantly after follow-up period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attention deficit hyperactivity disorder
  • cognitive- behavioural therapy
فارسی
آدلر، لنارد (2006).حواس پرت‌ها (ADHD در بزرگسالان). ترجمه‌ی فریبا بشر دوست تجلی (1387). تهران: انتشارات ویرایش.
دوپال، جرج جی. و استونر، گری (2002). اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی در مدرسه. ترجمه‌ی پروانه محمدخانی و سیروس اسمائی مجد (1388). تهران: انتشارات دانژه.
عربگل، فریبا، حیاتی، مرتضی و حدید، مائده (1383). شیوع اختلال بیش فعالی – کم توجهی در گروهی از دانشجویان.تازه‌های علوم شناختی، شماره 1 و 2، 73-78.
غفاری، مجید، مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز، خواجه‌الدین، نیلوفر و موسوی، نوشین (1389). مقایسه‌ی تکانشگری بیماران وسواسی- اجباری پاسخ دهنده و مقاوم به درمان با داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، دوره 10، شماره 2، 187-196.
کانرز، کیت و جت، جولیت، ال. (1989). اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان. ترجمه‌ی حمید علیزاده، قربان همتی علمدارلو و صدیقه رضایی (1387). تهران: انتشارات دانژه.
لشکری‌پور، کبری، عربگل، فریبا و بخشانی‌نور، محمد (1388). بررسی شیوع علایم بیش فعالی-نقص توجه (ADHD) بالغین در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان. طلوع بهشت، دوره‌ی 3، شماره‌ی 4، (سومین کنگره سراسری رفتارهای پرخطر)، 24.
وندر، پل اچ. (1995). اختلال کم توجهی/ بیش فعالی در بزرگسالان. ترجمه‌ی پوریا صرامی فرونشانی (1387). تهران: انتشارات رشد.
 
لاتین
Barkley, R. A. (2011). Barkley Adult ADHD Rating Scale -IV (BAARS-IV). New York, London: The Guilford Press.
Garnier-Dykstra, L., Pinchevsky, G. M., Caldeira, K. M., Vincent, K. B., & Arria, A. M. (2010). Self-reported adult attention-deficit/ hyperactivity disorder symptoms among college students.Journal of American College Health, 59, 134-136.
Hesslinger, B., Elst, L. T., Nyberg, E., Dykierek, P., Richter, H., Berner, M., & Ebert, D. (2002). Psychotheraoy of attention deficit hyperactivity disorder in adults (A pilot study a structured skills training program).Eur Arch Psychiatry Clin Neurosic, 252, 177-184.
Hirvikoski, T., Waaler, E., Alfredsson, J., Pihlgren, C., Holmstrom, A., Johnson, R., Wiwe, C., Bothen, P., et al. (2011). Reduced ADHD symptoms in adult with ADHD after structured skills training group: Results from a randomized controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 4, 175-185.
Noury, J. L., Tatineni, R. K., & Healy, D. (2010). Perceptions of adult ADHD. International Journal of Risk & Safety in Medicine, 22, 55-58.
Ramsay, J. R. (2010). CBT for adult ADHD: Adaptitions and hypothesized mechanisms of change. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 24, 37-45.
Ramsy, J. R., & Rostain, A. L. (2008).Cognitive - behavioral therapy for Adult ADHD. New York, London: Routledge.
Ramsay, J. R., & Rostain, A. L. (2011). CBT without medications for adult ADHD: An open pilot study of five patients. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quaterly. 25 (4), 277-288.
Ratey, N. A. (2008). The disorganized mind.New York: ST. Martin’s Press.
Stevenson, S. C., Whitmont, S., Bornholt, L., Livesy, D., & Stevenson, R. J. (2002).A cognitive remediaition programme for adults with Attention Dificit Hyperactivity Disorder.Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 36, 610-616.
Spencer, T. J., Adler, L. A., Qiao, M., Savlor, K. E., Brown, T. E., Holdnack, J. A., Schuh, K. J., Trzepacz, P. T., & Kelsey, D. K. (2010). Validation of the adult ADHD Investigator Symptom Rating Scale (AISRS). Journal of Attention Disorders, 14 (1), 57-68.
Toplak, E. T., Connors, L., Shuster, J., knezevic, B., & Parks, S. (2008). Review of cognitive, cognitive-behavioral, and neural-based interventions for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). Clinical Psychology Review, 28, 801-823.
Wiggins, D., Singh, K., Getz, H. G., & Hutchins, D. E. (1999). Effects of brief group intervention for adults with attention deficit/ hyperactivity disorder. Journal of Mental Health Counseling, 21, 82–92.
Young, S., & Bramham, J. (2007).ADHD in adults(A psychological guide to practice). Englsnd: John Wiley and Sons Ltd.