اثر گروه درمانی شناختی رفتاری چند مؤلفه‌ای بر بی‌خوابی، شاخص‌های خواب، باورهای ناکارآمد خواب و خودکارآمدی خواب

درویشی, نرگس; بساک نژاد, سودابه; داودی, ایران; زرگر, یدالله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

² استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز (نویسنده مسئول)

³ استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر درمان شناختی– رفتاری چند مؤلفه‌ای بر علایم بی‌خوابی، باورهای ناکارآمد خواب، خودکارآمدی خواب و شاخص‌های چهارگانه خواب است. جامعه آماری، کارکنان روز کار شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری بودند. نمونه پژوهش 45 نفر از کارکنان مبتلا به بی‌خوابی بود که به صورت تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و در گروه آزمایش، پلاسیبو و لیست انتظار گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل جدول گزارش خواب٬ مقیاس باورها و نگرش‌های ناکارآمد خواب، مقیاس بی‌خوابی اتنس و مقیاس خودکارآمدی ادراک شده خواب بود. گروه آزمایش 6 جلسه مداخله گروهی دریافت کردند. گروههای کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکردند و فقط از گروه پلاسیبو خواسته شد که به مدت 6 هفته برگه‌های گزارش خواب را تکمیل و هر جلسه برای بازبینی همراه بیاورند. نتایج تحلیل مانکوا، آنکوا و مقایسه‌های زوجی بونفرنی در پس آزمون و پیگیری نشان داد که میانگین نمره بی‌خوابی، باورهای ناکارآمد و تأخیر در شروع خواب گروه آزمایش در مقایسه با گروه پلاسیبو و گروه کنترل کاهش و خودکارآمدی خواب و مقدار کلی خواب افزایش معنی‌داری یافته بود، ولی بین دو گروه پلاسیبو و کنترل تفاوت معنی‌داری یافت نشد. از نظر مقدار کلی در بستر بودن در پیگیری تفاوت معنی‌داری بین گروه آزمایش و گروههای کنترل مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Efficacy of Multi-Component Cognitive Behavior Therapy on Insomnia, Sleep Parameters, Sleep Dysfunctional Beliefs and Sleep Self-Efficacy

نویسندگان [English]

N. Darvishi ¹
S. Bassak Nejad ²
I. Davoudi ³
Y. Zargar ³

چکیده [English]

The purpose of the current study was investigating the effects of Multi-component cognitive-behavioral group-therapy on insomnia, sleep self-efficacy, dysfunctional beliefs about sleep and four sleep parameters. The population was day-work personnel of Aghajari Oil and Gas Production Company. The sample consisted of 45 employees with insomnia who were selected by multistage random sampling method and assigned to experimental, placebo and waiting list groups. They completed Athens Insomnia Scale, Sleep Log, Perceived Sleep Self-efficacy Scale and Dysfunctional Beliefs and Attitudes about Sleep. The experimental group received 6 sessions of group therapy. The two control groups received no intervention but placebo group was asked to bring their filled sleep log to six meeting sessions for review. The results of MANCOVA and Benferoni post hoc showed that there were significant reductions on insomnia, dysfunctional beliefs about sleep, total time in bed, sleep onset latency and wake after sleep onset. Significant increases were observed on sleep self-efficacy and total sleep time of experimental group, in comparison to two control groups in post-test and follow-up. There were no significant differences between the groups in terms of total time in bed at follow up. No significant differences were found between the two control groups.

کلیدواژه‌ها [English]

multi-component cognitive-behavioral group therapy
insomnia
dysfunctional beliefs about sleep
sleep self-efficacy
sleeps parameters

مراجع

فارسی

ادینجر، جک، کارنی، کولین.ای (2008). غلبه بر بی خوابی. بارویکرد درمان شناختی رفتاری (راهنمای درمانجو). ترجمه نرگس درویشی (1391). تهران: انتشارات دانژه.

بساک نژاد، سودابه؛ آقاجانی؛ افجدی؛ زرگر، یدالله (1390). بررسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برکیفیت خواب و کیفیت زندگی دانشجویان دختر. مجله دست آوردهای روان شناختی، دوره 4 شماره 2 صص 181-198

لاتین

Ancoli- Israel, S., & Roth, T. (1999). Characteristics of insomnia in the United States: Results of the 1991 National Sleep Foundation Survey. I. Sleep, 2 (Suppl.), S347–353.

Baglioni, C., Spiegelhalder, K., Lombardo, C., & Riemann, D. (2009). Sleep and emotions: A focus on insomnia. Sleep. Medicine Reviews xxx, 1-12.

Bootzin, P. R. (1972). Stimulus control treatment for insomnia. In: Proceedings of the American Psychological Association, Washington. D. C., 395- 396.

Billiard, M., & Bentley, A. (2004). Is insomnia best categorized as a symptom or a disease? Sleep Medicine, 5, S35–S40.

Buysse, D. J., Reynolds, C. F., Monk, T. H., Berman, S. R., & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research, 28, 193–213.

Carney, C. E., & Edinger, J. D. (2010). Insomnia and Anxiety. New York Springer.

Coates, T. J., Killen, J. D., & George, J. (1982).Estimating sleep parameters: a multitrait–multimethod analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 50 (3), 345–352.

Edinger, J. D., Wohlgemuth, W. K., Radtke, R. A., Marsh, G. R., & Quillian, R. E. (2001). Does cognitive-behavioral insomnia therapy alter dysfunctional beliefs about sleep? Sleep, 24, 591–599.

Edinger, J. D., Hoelscher, T. J., Marsh, G. R., Lipper, S., & Ionescu-Pioggia, M. (1992). A cognitive - behavioral therapy for sleep maintenance insomnia in older adults. Psychological Aging, 7, 282-289.

Edinger, J. D., & Means, M. K. (2005). Cognitive - behavioral therapy for primary insomnia. Journal of Clinical Psychology, 25, 539–558.

Edinger, J. D., & Sampson, W. S. (2003). A primary care “friendly” cognitive behavioral insomnia therapy. Sleep, 26, 177–182.

Edinger, J. D., & Carney, C. E. (2008). Overcoming insomnia: A cognitive-behavioral therapy approach-therapist guide New York: Oxford University Press.

Edinger, J. D., Carney, C. E., & Wohlgemuth, W. K. (2008). Pre therapy dispositions and treatment outcome in cognitive-behavioral therapy for insomnia. Behavior Therapy, 39, 406-419.

Espie, C. A., Inglis, S. J., Harvey, L., & Tessier, S. (2000). Insomniacs’ attributions. Psychometric properties of the dysfunctional beliefs and attitudes about sleep scale and the sleep disturbance questionnaire.Journal of Psychosomatic Research, 48, 141–148.

Harvey, A. G. (2002). A cognitive model of insomnia. Behavior Research and Therapy, 40, 869–893.

Harvey, A. G. (2005). A cognitive theory of and therapy for chronic insomnia. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19, 41–60.

Harvey, A. G., Sharpley, A. L., Ree, M. J., Stinson, K., & Clark, D. M. (2007). An open trial of cognitive therapy for chronic insomnia. Behavior Research and Therapy, 45, 2491−2501.

Jacobs, G. D., Pace-Schott, E. F., Stickgold, R., & Otto, M. W. (2004). Cognitive behavior therapy and pharmacotherapy for insomnia: A randomized controlled trial and direct comparison.Archives of Internal Medicine, 164, 1888–1896.

Leger, D., & Poursain, B. (2005). An international survey of insomnia: under recognition and under-treatment of a poly symptomatic condition. Current Medicine Research Opinion, 21, 1785−1792.

Morin, C. (1993). Insomnia: Psychological assessment and management. New York Guilford Press.

Morin, C. M., & Espie, C.A. (2004). Insomnia. A clinical guide to assessment and treatment. E book. Springer Science.

Morin, C. M., Vallie, A., & Ivers, H. (2007). Dysfunctional beliefs and attitudes about sleep (DBAS): Validation of a brief version (DBAS -16). Sleep, 30, 1547–1554.

Morin, C. M., Colecchi, C., Stone, J., Sood, R.K., Brink, D. (1999). Behavioral and pharmacological therapies for late-life insomnia: A randomized controlled trial. JAMA. 281 (11), 991-999.

Riedel, B. W., & Lichstein, K. L. (2000). Insomnia and daytime functioning. Sleep Medicine Reviews, 4, 277- 298.

Sateia, M., & Buysse, D. J. (2010). Insomnia Diagnosis and Treatment. Informa Health Care, UK, Ltd.

Simon, G. E., & VonKorff, M. (1997). Prevalence, burden, and treatment of insomnia in primary care. American Journal of Psychiatry, 154, 1417 −1423.

Spielman, A. J., Caruso, L., & Glovinsky, P. (1987). A behavioral perspective on insomnia. Psychiatric Clinicians of North America, 10, 541-553.

Soldatos, C. R., Dikeos, D. G., & Paparrigopoulos, T. J. )2003(. The diagnostic validity of the Athens Insomnia Scale. Journal of Psychosomatic Research, 55 (3), 263–267.

دست‌آوردهای روان‌شناختی

اثر گروه درمانی شناختی رفتاری چند مؤلفه‌ای بر بی‌خوابی، شاخص‌های خواب، باورهای ناکارآمد خواب و خودکارآمدی خواب

مراجع

مراجع

دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 2
دی 1391
صفحه 119-136

اثر گروه درمانی شناختی رفتاری چند مؤلفه‌ای بر بی‌خوابی، شاخص‌های خواب، باورهای ناکارآمد خواب و خودکارآمدی خواب

مراجع

مراجع

دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 2دی 1391صفحه 119-136

دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 2
دی 1391
صفحه 119-136