نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز (نویسنده مسئول)

2 دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی جوّ توانمندسازی، رفتارهای توانمندساز رهبری، تناسب شخص- شغل، تناسب شخص – سازمان، استقلال، تنوّع مهارت و وجدانی‌بودن با توانمندسازی روان‌شناختی و ابعاد آن (معناداری، شایستگی، خودمختاری و اثرگذاری) انجام گرفت. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 200 نفر از کارکنان شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون بودند که به روش تصادفی ساده انتخاب گردیدند. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه‌های ژاف و اسکات (1992)؛ رفتارهای توانمندساز رهبری آهن (2005)؛ تناسب شخص- شغل کیبل و درو (2002)؛ تناسب شخص -سازمان پیاسنتین و چیمن(2006)؛ ویژگی‌های شغلی هاکمن و اولدهام (1980)؛ پرسشنامه تجدیدنظر شده‌ی پنج عاملی شخصیّت نئو (1985) و توانمندسازی روان‌شناختی اسپریتزر (1995) استفاده شد. نتایج نشان دادند که تمامی متغیّرهای پیش‌بین با توانمندسازی روان‌شناختی و ابعاد آن رابطه مثبت معناداری دارند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بنیادی نشان داد که ترکیب خطی متغیّرهای پیش‌بین با ترکیب خطی معناداری، شایستگی، خودمختاری و اثرگذاری رابطه‌ی معناداری دارند. علاوه بر این، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان دادند که متغیّرهای پیش‌بین 60 درصد از واریانس توانمندسازی روان‌شناختی به عنوان متغیر وابسته را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigate Personality Characteristics, Job and Organizational Variable as Predictors of Psychological Empowerment in Personnel of Maroon Oil and Gas Production Company

نویسندگان [English]

  • P. Hoseini Kokamari 1
  • K. Beshlideh 2
  • N. Arshadi 3

1

2

3

چکیده [English]

This study was conducted to investigate the relationship of empowerment climate, empowerment leadership behavior, person-job fit, person-organization fit, job characteristic, conscientiousness with psychological empowerment and its dimensions (meaningfulness, competence, self-determination and impact). The participants include 200 employees of Maroon who were selected by random method. For data collection Scoot and Jaff (1992) Empowerment Climate, Empowerment Leadership Behavior (Ahearne, 2005), Person-Job Fit (Cable & Derue, 2002), Person-Organization Fit (Piasentin and Chapman 2006), Job Characteristic (Hackman, Oldham 1980), Psychological Empowerment (Spritzer Scales, 1995) were used. Results indicated that all of predictive variables were positively correlated too psychological empowerment and its dimensions. Results of Canonical analysis showed that linear combination of predictive variables were positively correlated with linear combination of meaningfulness, competence, self-determination and impact. Moreover, Hierarchical Regression analysis revealed that predictive variables account for 60 percent of variance of psychological empowerment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • empowerment climate
  • empowerment leadership behavior
  • person-job fit person-organization fit
  • job characteristic
  • conscientiousness
  • Psychological empowerment
فارسی
ارشدی، نسرین (1386). طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب منطقه اهواز. پایان نامه دکتری روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز
اسکات، سینتا و ژاف، دنیس (1992). تواناسازی کارکنان. ترجمه: مهدی ایران نژاد پاریزی (1375). کرج، موسسات تحقیقات و آموزش مدیریت.
احمدی، پ و رحمانپور، ل (1381). راهبردهای حفظ و نگهداری منابع انسانی، مجله مدیریت، 65،4
باقری، علیرضا (1388). بررسی تأثیرات تطابق ادراک شده شخص-شغل، شخص-سازمان و شخص-گروه بر انگیزش‌شغلی، عملکرد ‌شغلی، و نگرش‌های شغلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
دادرس، مهسا (1389). اثر خودارزشیابی محوری بر خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و عملکرد شغلی بامیانجی‌گری ادارک از ویژگی‌های شغلی، توانمندسازی سازمانی، جو سازمانی و تعهد به هدف درکارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب- منطقه اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهیدچمران اهواز.
محمدی، حامد (1388). عوامل مؤثر در توانمندسازی منابع انسانی. مجله تعاون، سال بیستم، شماره‌ی 204 و 205.
بشلیده، کیومرث (1391). روش‌های تحقیق و تجزیه و تحلیل مثال‌های پژوهشی با نرم‌افزارهای Spss و Amos16، انتشارات دانشگاه شهیدچمران اهواز.
چرخ آبی، مرتضی (1389). طـراحی و آزمـودن اُلگـویی از پیشایندهای مهم سلامت روانی و جسمانی در پرستارانِ بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهیدچمران اهواز.
سعیدی، ژیلا؛ مظفری، مصیب؛ پازارگادی، مهرنوش و مجد، حمید (1389). بررسی جوّ توانمندسازی کارکنان در مراکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی.مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره هجدهم، شماره 2.
غفوری ورنو سفادرانی، محمدرضا (1389). رابطه بین جو روانی با توانمندسازی روانی در کارکنان کارخانه‌های صنعتی. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز
 
لاتین
Ashforth, Blake, E. (1989). The experience of powerlessness in organizations, Human Decision Processes, 43, 207-243.
Aherane, M., Mathieu, J., & Rapp, A. (2005). To empower or not to empower your sales force? An empirical examination of the influence of leadership empowerment behavior on customer satisfaction and performance.Journal of Applied Psychology, 90, 945-955
Baker, Denise. K., (2000). An examination of the relationship between employeeempowerment and organizational commitment, Dissertation, the university ofIowa, Available At www.proquest. Com.
Bordin, C., & Bartram, T. (2007). The antecedents and consequences of psychological empowerment among Singaporean IT employees. Journal of Management Research News, 30.
Cable, D., & Derue, D. S. (2002). The convergent and discriminant validity subjective fit perceptions. Journal of Applied Psychology, 87, 875-883.
Carless, S. (2004). Does Psychological Empowerment Mediate the relationship between psychological climate and job satisfaction.Journal of Business and Psychology, 18 (4), 405-425.
Cacioppe, R. (1998). Strucctural empowerment: an award-wining program at the Burswoor Resort Hotel. Leadership & Organizational Development Journal, 19 (5), 264-274.
Conger, J., & Kanungo, R. (1988). The empowerment process: Integrating theory andpractice. Academy of Management Review, 13 (2), 471-482.
Deci, E. L., Connell, J. P., & Ryan, R. M. (1989).Self determination work organization, Journal of Applied Psychology, 74, 580-590.
Dewettinck, K., & Ameijde, M. (2008). Linking leadership empowerment behavior to employee attitudes and behavioural intentions. Personnel Review, 40, 284-30.
Dickson, K. E., & Lorence, A. (2009). Psychological empowerment andjob satisfaction of temporary and part-time nonstandard workers: A preliminaryinvestigation, Institute and Applied Management, 166-191.
Gagne, M., Senecal, C. B., & Koestner, R. (1997). Proximal job characteristics, felling of empowerment, and intrinsic motivation: A multidimensional model. Journal of Applied Social Psychology, 27 (14), 1222-40.
Gist, M. (1987). Self-efficacy: Implications for organizational behavioral. and human resource management, Academy of Management. Review, 12 (3), 472-485.
Givens, R. (2011). The role of psychological empowerment and value congruence in mediating the impact of transformational leadership on follower commitment in Americal churches. International Journal of Leadership Studies, 1, 188-213.
Gregory, B. T., Albritton, M. D., & Osmonbekov, T. (2010). The Mediating Role of Psychological Empowerment on the relationship between P-O fit, job satisfaction and In-role Performance.Journal Bus Psychology, 25, 639-647.
Çelik, L. (2008). Voice behavior of blue collar employees: The mediating role of psychological empowerment. Doctoral dissertation. Koçuniversity.
Jha, S., & Nair, Sh. (2008). Influence of locus of control, job characteristic and superior-subordinate relationship on psychological empowerment. Journal of Management Research, 8, 147-161.
Kimura, T. (2011). Empowerment, P-O fit and work engagement_A Mediated Moderation Model. Euroupean Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 38.
Kirkman, B. L., & Rosen, B. (1999). Beyond self-management: Antecedents andconsequences of team management. Academy ofManagement Journal 42 (1), 58-74.
Koberg, C. S., Boss, R. W., Senjem, J. C., & Goodman, E. A. (1999). Antecedentsand outcomes of empowerment: Empirical evidence from the health careindustry. Group & Organization Management, 24, 71-91.
Kraimer, M. L., Seibert, S. E., & Liden, R. C. (1999). Psychological Empowerment as a Mutidimensional Construct: A Test of Construct Validity. Education of Psychology Measurement, 59, 127-142.
Lawler, E. (1992). The Ultimate Advantage: Creating the HighInvolvement Organization, Jossey-Bass, San Francisco, CA.
Leach, N., & Wall, T. D. (2006). What is empowerment?", Institute of Work Psychology, Available At www.about.com.
Liden, R. C., Wayne, S. J., & Sparrowe, R. T. (2000). An Examination of the Mediating Role of Psychological Empowerment on the Relations between the Job, Interpersonal Relationships, and Work Outcomes.Journal of Applied Psychology, 85, 407-416.
Liden, R. C., & Arad, S. (1996). A Power Perspective of Empowerment and Work Groups: Implications for Human Resources Management Research, Research in Personnel and Human Resources Management, 14, 205-251
Lind, E. (2001). Thinking critically about justice judgements, Journal of Vocational Behavior, 58, 220-260.
Manz, C. C., & Sims, H. P. (1987). Leading workers to lead themselves: The external leadership of self-managing works teams. Administrative Science Quarterly, 32, 106–129.
Marshall, V. G. (2002). Empowerment and Occupational stress of international society for performance improvement members", Dissertation, The University of Tennessee, Available At www. proquest.com
Muduli, A. (2008). Exploring determinants of empowerment climate in Indian industry. Management and Labour Review, 33, 354-372
MOK, E., & AU-Yeung, B. (2002). Relationship between organizational climate and empowerment of nurses in Hong Kong. Journal of Nursing Management, 10, 129-137.
Peachey, G. A. (2002). The effect of leader empowering behaviours on staff nurses workplace empowerment, Psychological empowerment, organizational commitment, and absenteeism. A Thesis Submitted to the School of Graduate Studies in Partial fulfillment of the Requirements for the degree Doctor of clinical Health Sciences. McMaster University
Perez, I. (2002). The effect of empowerment on organizational effectiveness moderated by leadership style: An applied assessment, Dissertation, University San Diego.
Pearce, C. L., Sims, H. P., Cox, J. F., Ball, G., Schnell, E., Smith, K. A., & Trevino, L. (2003). Transactors, transformers and beyond: A multi-method development of a theoretical typology of leadership. Journal of Management Development,22 (4), 273–307.
Piasentin, K. A., & Chapman, D. S. (2006). Subjective person-organization fit: Bridging the gap between conceptualization and measurement. Journal of Vocational Behavior, 69, 202-221.
Quinn, R. E., & Spretzer, G. M. (1997). The road to empowerment: Seven questions every leader should consider. Organizational Dynamics, Autumn, 37-49.
Salazar, J. P. (2000). The relationship between of hospitality employee empowerment, overall job satisfaction and organizational commitment: A study of race and gender differences, Dissertation, Auburn, Alabama, Available At: www.proquest.com.
Stavrou-Costea, E. (2005). The challenges of human resource management towards organizational effectiveness, a comparative study in southern EU. Journal of European Industrial Training, 29 (2), 112-134.
Silver, S. R. (1990). Perceptions of empowerment in engineer workgroups: The linkage to transformational leadership and performance", Dissertation, University of Toronto, Available At www. proquest. Com.
Sharma, M. K., & Kaur, G. (2008). Employee Empowerment: A conceptual Analysis. Journal of Global Business Issues, 2 (2), 7-12.
Spreitzer, Gretcehn. M. (1995).An empirical test of a comprehensive model intrapersonal empowerment in the workplace. American Journal of Community Psychology, 23 (5), 601-629.
Spreitzer, G. M, (1996). "Social structural characteristics of psychological empowerment". Academy of Management Journal, 39 (2), 483-504.
Seibert, S. E., Silver, S. R., & Randolph, W. A. (2004). Taking empowerment to the next level: Amultiple- level model ofempowerment, performance, and satisfaction. Academy of Management Journal, 47 (3), 332-349.
Spritzer, G. M. (2007). Toward the integration of two perspectives: A review of social-structural and psychological empowerment at work. In C.
Tuuli, M. M., & Rowlinson, S. (2009). Empowerment in project teams: A multilevel examination of the performance implications. ConstructionManagement and Economics Journal, 27, 473-498.
Thomas, K., & Velthouse, B. (1990). Cognitive elements of empowerment: An interpretive model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15, 666-681.
Vogel, R. M., & Feldman, D. C. (2009). Integrating the levels of person-environment fit: The roles of vocational fit and group fit. Journal of Vocational Behavior, 75, 68-81.
Wallach, V. A., & Mueller, C. W. (2006). Job characteristics and organizational predictors of psychological empowerment among paraprofessionals within human service organizations: An exploratory study. Administration in Social Work, 30 (1), 95-113.
Zhang, X., & Bartol, K. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity: The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation and creative process engagemen. Academy of Management Journal, 53, 107-128.
Zhang, X., & Sims, H. P., Jr. (2005). Leadership, collaborative capital, and innovation. In M. Beyerlein, S. Beyerlein, & F. Kennedy (Eds.) Advances in interdisciplinarystudies of work teams, 14, 211–236. Greenwich, CT: JAI Press.