بررسی برخی متغیرهای شناختی، انگیزشی، هیجانی و شخصیتی به عنوان پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی

متحدی, علیرضا; بهروزی, ناصر; شهنی ییلاق, منیجه; هاشمی شیخ شبانی, اسماعیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز (نویسنده مسئول)

² استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز

³ استاد دانشگاه شهید چمران اهواز

⁴ دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی برخی متغیرهای شناختی، انگیزشی، هیجانی، و شخصیتی، به عنوان پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه بوده است. روش پژوهش حاضر همبستگی و از نوع پیش‌بینی است، و آزمودنی‌های آن را 135 دانش‌آموز دختر و پسر شاغل در مدارس استعدادهای درخشان، و 178 دانش‌آموز دختر و پسر عادی شاغل در مدارس دولتی شهر سبزوار تشکیل می‌دهند. انتخاب گروه نمونه در دانش‌آموزان عادی به روش تصادفی مرحله‌ای، و در مورد دانش‌آموزان سرآمد به روش سرشماری، می‌باشد. ابزارهای استفاده شده در پژوهش شامل پرسشنامه‌های: 1- انگیزش مدرسه (ISM) 2- هدف‌گرایی تحصیلی (AGOR) 3- هوش هیجانی شات 4- آگاهی فراشناختی (MAI) 5- سبک‌های یادگیری (ILS) 6- رویکردهای مطالعه (ASI) 7- الگوهای یادگیری سازگار (PALS) 8- سازگاری برای دانش‌آموزان دبیرستانی (AISS) و 9- پرسشنامه شخصیت NEO-FFI می‌باشد. پایایی و روایی ابزارها توسط روش‌های آلفای کرونباخ، و تنصیف، و همین‌طور تحلیل عامل تأییدی، و همسانی درونی، مورد سنجش قرار گرفته و تأیید شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل ممیز استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که ترکیب خطی متغیرهای پژوهش قادر به پیش‌بینی سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه شهرستان سبزوار می‌باشد. همچنین در تحلیل ممیز به روش گام ‌به گام مشخص گردید کارآمدترین متغیرها در این خصوص به ترتیب 1- تنظیم بیرونی شناخت، 2- تنظیم فراشناختی، 3- ارزیابی و ابراز هیجان، 4- راهبرد مطالعه عمیق، 5- جهت‌گیری هدف عملکردی گرایشی، 6- سازگاری تحصیلی، 7- انگیزش درونی، 8- وظیفه‌شناسی، 9- روان‌رنجورخویی و 10- هدف عملکردی اجتنابی، می‌باشند. در بررسی متغیرها به صورت جداگانه نیز مشخص گردید که از مجموع 18 متغیر پژوهش، 10 متغیر شامل: جهت‌گیری هدف عملکردی گرایشی، جهت‌گیری هدف عملکردی اجتنابی، ارزیابی و ابراز هیجان، تنظیم فراشناختی، تنظیم شناختی معطوف به بیرون، راهبرد مطالعه عمیق، سازگاری تحصیلی، روان‌رنجورخویی، وظیفه‌شناسی، و گشودگی در برابر تجربه، پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه شهرستان سبزوار محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Some Cognitive, Motivational, Emotional, and Personality Variables as Predictors of Academic Giftedness

نویسندگان [English]

A. R. Mottahedi ¹
N. Behroozi ²
M. Shehni Yailagh ³
S. Hashemi Sheykhshabani ⁴

چکیده [English]

The present study was conducted with the purpose of predicting group membership of academic giftedness and ordinariness in first grade high school students, using variables such as academic motivation, goal orientation, emotional intelligence, metacognition, direction strategies, deep approach to study, self-efficacy, academic adjustment and personality traits. Nine questionnaires used in this study were: 1- Inventory of School Motivation (ISM) 2- Academic Goal Orientation (AGOR) 3- Schutte Emotional Intelligence (SSEIT) 4- Metacognition Awareness Inventory (MAI) 5- Inventory of Learning Style (ILS) 6- The Approaches to Study Inventory (ASI) 7- The Patterns of Adaptive Learning Study (PALS) 8- Adjustment Inventory for School Students (AISS) 9- NEO-FFI. To carry out the study, two samples consisting of 178 ordinary male and female high school students together with 135 gifted male and female high school students were randomly selected. To test the hypotheses and predict groups’ membership, discriminant analysis was used. Using the Enter method, the result showed that the difference between the two groups of gifted and ordinary students was significant. Using Stepwise method, effective variables were: 1- external direction 2- metacognitive regulation 3- appraisal and expression of emotion 4- deep approach to study 5- performance goal orientation 6- academic adjustment 7- intrinsic motivation 8- conscientiousness 9- neuroticism 10- avoidance performance goal orientation. Besides, when the variables were separately used to predict groups membership, variables such as performance goal orientation, avoidance performance goal orientation, appraisal and expression of emotion, metacognitive regulation, external direction, deep approach to study, academic adjustment, conscientiousness, neuroticism and openness to experience remained significant.

کلیدواژه‌ها [English]

Academic giftedness
academic motivation
goal orientation
emotional intelligence
metacognition
direction strategies
deep approach to study
Self-Efficacy
academic adjustment
personality

مراجع

فارسی

بحرانی، محمود (1372). بررسی رابطه انگیزش تحصیلی و عادات مطالعه بر روی نمونه‌ای از دانش‌آموزان متوسطه شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

تجلی، فاطمه و اردلان، الهام (1389). رابطه ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده با خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی. مجله روان‌شناسی، 4(1)، 62-78.

حنیفی، فریبا و جویباری، آزیتا (1389). بررسی رابطه هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 5، 29-44.

دلاورپور، محمدآقا (1387). پیش‌بینی آگاهی فراشناختی و پیشرفت تحصیلی بر اساس جهت‌گیری هدف پیشرفت. فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 3(9)، 46-54.

رمضانی، پروانه (1390). رابطه ویژگی‌های شخصیت، هوش هیجانی، و خلاقیت هیجانی با سلامت روان دانشجویان کارشناسی مراکز تربیت معلم شهرستان اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

سهرابی، نادره؛ شهنی ییلاق، منیژه؛ حقیقی، جمال؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1388). بررسی متغیرهای شناختی، انگیزشی، و شخصیتی به عنوان پیش‌بین‌های بروز استعدادهای درخشان در دانشجویان دانشگاه شهید چمران. مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، 16(2)، 1-36.

سیف، دیبا، بشاش، لعیا و لطیفیان، مرتضی (1383). تأثیر ابعاد ادراک خود بر روابط اجتماعی با همسالان در نوجوانان مراکز آموزشی استعدادهای درخشان و مدارس عادی. مجله روانشناسی، 8(1)، 86-97.

عطار خامنه، فاطمه و سیف، علی‌اکبر (1388). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری مطالعه فراشناختی بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. پژوهشنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 9، 57-74.

محمدزاده ادملایی، رجبعلی؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1388). مقایسه دانشجویان پسر دارای سبک‌های یادگیری متفاوت از لحاظ ویژگی‌های شخصیتی، انگیزه پیشرفت، و عملکرد تحصیلی. مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره چهارم، سال شانزدهم، 125-154.

لاتین

Abootorabi, R. (2011). How I could improve academic motivation of my students in an industrial high school? Procedia Social and Behavioral

Sciences, 15, 571–575.

Altun, F., & Yazici, H. (2010). Learning styles of the gifted students in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 198–202.

Anna, B. S., & Oyvind, L. M. (2010). Personality, approaches to learning and achievement. International Educational Psychology, 30 (1), 75-88.

Balilashak, N., Safavi, M., & Mahmoudi, M. (2010). Comparative assessment of mental health of gifted and average students of junior high school. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 2027–2033.

Brackett, M.A., Rivers, S.E., Shiffman, S., Lerner, N., & Salovey, P. (2006). Relating emotional abilities to social functioning: A comparison of self-report and performance measures of emotional intelligence. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 780-795.

Demirbas, O., & Demirkan, H. (2007). Learning styles of design students and the relationship of academic performance and gender in design education. Learning and Instruction, 17, 345-359.

Elliot, A. J., & McGregor, H. (2001). A 2 × 2 Achievement Goal Framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80 (3), 501-519.

Guilford, K. & Mersman, J. (2008). Emotional social Learning, Macgraw hill company.

Gutman, L. M. (2006). How student and parent goal orientations and classroom goal structures influence the math achievement of African Americans during the high school transition. Contemporary Educational Psychology, 31, 44–63.

Hasanzadeh, R., & Shahmohamadi, F. (2011). Study of Emotional Intelligence and Learning Strategies. Procedia Social and Behavioral Sciences, 29, 1824 – 1829.

Kuo, C., Maker, J., Su, F., & Hu, C. (2010). Identifying young gifted children and cultivating problem solving abilities and multiple intelligences. Learning and Individual Differences, 20, 4, 365-379.

Mandelman, S. D., Tan, M., Aljughaiman, A. M., & Grigorenko, E. L. (2010). Intellectual giftedness: Economic, political, cultural, and psychological considerations. Learning and Individual Differences, 20, 287–297.

Marton, F. & Saljo, R. (1997). Approaches to learning, in F.Marton, D.Hounsell & Entwistle, N. (Eds), The experience of learning: Implications for teaching and studying in higher education (2nd ed., pp. 39-58). Edinburgh: Scottish Academic Press.

McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2004). A contemplated revision of the NEO Five-Factor Inventory. Personality and Individual Differences, 36, 587-596.

McInerney, D. M., & Sinclair, K. S. (1992). Dimensions of school motivation. Journal of Cross-cultural Psychology, 23 (3), 389-406.

Midgley, C., Maehr, M. L., Hruda, L., Anderman, E. M., Anderman, L., Freeman, K. E., Gheen, M., Kaplan, A., Kumar, R., Middleton, M. J., Nelson, J., Roeser, R., & Urdan, T. (2000). Manual for the Patterns of Adaptive Learning Scales (PALS). Ann Arbor, MI: University of Michigan.

Paulino, P., & Lopes da Silva, A. (2011). Knowing how to learn and how to teach motivation: Contributions from Self-Regulation of Motivation to more a effective learning. Social and Behavioral Sciences, 29, 656 – 662.

Qualter, P., Gardner, K. J., Pope, D. J., Hutchinson, J. M., & Whiteley, H. E. (2012). Ability emotional intelligence, trait emotional intelligence, and academic success in British secondary schools: A 5 year longitudinal study. Learning and Individual Differences, 22, 83–91.

Robert, E., Peter, G., & Daniel, M. H. (2011). Relationships between student`s social identity, approaches to learning and academic achievement. International Journal of Experimental Educational Psychology, 19, 42-50.

Saklofske, D., Austin, E., Mastoras, S., Beaton, L., & Osborne, S. (2012). Relationship of personality, affect, emotional intelligence and coping with student stress and academic success: Different pattern of association for stress and success. Learning and Individual Differences, 22 (2), 251-257.

Schraw, G., & Dennison, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460–475.

Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., & Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25, 167–177.

Sinha, A. K. P., Singh, R. P.(1993) Manual for Adjustment Inventory for School Students. Agra National psychological Corporation.

Spinath, B., & Spinath, F. M. (2005). Longitudinal analysis of the link between learning motivation and competence beliefs among elementary school children. Learning and Instruction, 15, 87-102.

Swanson, H. L. (1990). Influence of metacognitive knowledge and aptitude on problem solving. Journal of Educational Psychology, 82 (2), 306-314.

Verner-Filion, J., & Gaudreau, P. (2010). From perfectionism to academic adjustment: The mediating role of achievement goals. Personality and Individual Differences, 49, 181–186.

Wirthwein, L., & Rost, D. H. (2011). Focusing on overexcitabilities: Studies with intellectually gifted and academically talented adults. Personality and Individual Differences, 51, 337–342.

Zeidner, M., & Shani-Zinovich, I. (2011). Do academically gifted and nongifted students differ on the Big-Five and adaptive status? Some recent data and conclusions. Personality and Individual Differences, 51, 566–570.

Ziegler, A., & Stoeger, H. (2010). Research on a modified framework of implicit personality theories. Learning and Individual Differences, 20 (4), 318-326.

بررسی برخی متغیرهای شناختی، انگیزشی، هیجانی و شخصیتی به عنوان پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی

مراجع

مراجع

دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 2دی 1392صفحه 39-68

دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 2
دی 1392
صفحه 39-68