نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه شهید چمران (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار گروه روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر پرخاشگری، فشار روانی والدگری و سلامت روان مادران کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری بود. طرح پژوهش، یک طرح گروه گواه با پیش آزمون و پس آزمون بود. پس از انجام مصاحبه و اجرای سه ابزار روانشناختی شامل مقیاس فشار روانی والدگری، سیاهه پرخاشگری اهواز و پرسشنامه‌ی سلامت عمومی 30 مادر انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. مداخله مدیریت استرس 8 جلسه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS و در سطح معنی‌داری 05/0 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد ند که آموزش مدیریت استرس موجب کاهش پرخاشگری و فشار روانی والدگری و افزایش سلامت روان گروه آزمایش شد. نتایج نشان ‌داد که در مدارس ویژه روش‌های سازگاری برای مقابله با مشکلات و شرایط دشوار را می‌توان به مادران آموزش داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Stress Management Group Training on Aggression, Parental Stress and Mental Health in Mothers of Children with Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • M. Farahani 1
  • S. Bassak nejad 2
  • I. Davoodi 3

1 MA of Clinical Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

2 Associate Professor of Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

3 Assistant Professor of psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The aim of the present study was to examine the effectiveness of stress management training on aggression, parental stress and mental health in mothers of children with learning disabilities. The research design includes a control group with a pretest and posttest. After the interviews and administration of three psychological instruments including parental stress scale, Ahvaz Aggression Inventory and General Health Questionnaire, 30 mothers were selected and randomly divided into two experimental and control groups. The experiment group received eight sessions of stress management intervention. The results showed that stress management training reduced aggression and parental stress and increased mental health in the experimental group comparing to the control group. The results showed that mothers of children in special schools can be instructed coping strategies to deal with problems and difficult situations.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stress Management
  • Aggression
  • parental stress
  • Mental Health
  • learning disability
فارسی
ابراهیمی تازه کند، فریبا (1389). بررسی تأثیر شیوه‌های مقابله با تنیدگی در مادران کودکان آهسته گام مصروع جنوب شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
احدی، حسن، کاکاوند، علیرضا (1382). اختلال‌های یادگیری (از نظریه تا عمل). تهران: ارسباران.
احمدپناه، محمد (1380). تأثیر کم توانی ذهنی فرزند بر بهداشت روانی خانواده. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، شماره 1، 68 -52.
افروز، غلامعلی (1381). مقدمهای بر روان شناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
امیری، محسن، افروز، غلامعلی، مال احمدی، احسان، جوادی، سحرانه، نوراللهی، فاطمه، رضایی بیداخویدی، اکرم (1389). بررسی سلامت روانی و استرس والدگری در والدین کودکان کم توان ذهنی. مجله علوم رفتاری. دوره 4، شماره 4، 268-261.
تقوی، محمدرضا (1380). بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه‌ی سلامت عمومی (GHQ). مجله روان‌شناسی، شماره‌ی 20، 398-381.
زاهدی‌فر، شهین، نجاریان، بهمن و شکرکن، حسین (1379). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش پرخاشگری. مجله‌ی علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره‌ی 1 و 2، 102-73.
زنگنه، ساره، ملک‌پور، مختار، عابدی، محمدرضا (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های مدیریت خشم بر کنترل پرخاشگری مادران دانش‌آموزان ناشنوا دوره ابتدایی. یافته‌های نو در روان شناسی. شماره 5، 94-81.
سالاری، محسن، کاشانی‌نیا، زهرا، دواچی، اقدس، ذوالعدل، محمد و بابایی روچی، غلامرضا (1380). میزان تأثیر آموزش بر شیوه‌های مقابله‌ای مادران دارای کودک عقب مانده ذهنی آموزش‌پذیر. ارمغان دانش. شماره 20-21، 29-24.
شقاقی، فرهاد، کاکوجویباری، علی‌اصغر و سلامی، فاطمه (1389). تأثیر آموزش خانواده بر سلامت روانی والدین دارای کودک عقب مانده ذهنی آموزش پذیر. مجله علوم رفتاری، شماره 2، 64-57.
شکوهی‌یکتا، محسن و زمانی، نیره (1387). اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر ارتباط مادران با فرزندان کم توان ذهنی و دیرآموز. خانواده پژوهی. شماره 15، 246-231.
شهرکی‌پور، حسن، کریم‌زاده، صمد و کرامتی، مهین (1388). بررسی اثر آموزش زندگی خانوادگی در کاهش تنیدگی والدینی مادران دارای کودکان اختلال یادگیری در خواندن و نوشتن. فصلنامه‌ی اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، شماره 3، 62-47.
عسگری، پرویز (1388). راهنمای آزمون‌های روانشناسی. اهواز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
فتحی آشتیانی، علی (1388). آزمون‌های روان شناختی ارزشیابی شخصیت و سلامت روانی. تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.
کاپلان، هارولد، سادوک، بنیامین و گرب، جک (1994). خلاصه‌ی روانپزشکی (علوم رفتاریروانپزشکی بالینی). ترجمه: نصرت الله پورافکاری (1375). تهران: شهر آب.
 نریمانی، محمد، آقامحمدیان، حمیدرضا و رجبی، سوران (1386). مقایسه‌ی سلامت روانی مادران کودکان استثنایی با سلامت روانی مادران کودکان عادی. فصلنامه اصول بهداشت روانی، شماره 33 و 34،  24-15.
نظامی، مریم (1386). مقایسه‌ی اثربخشی آموزش مهارت کنترل استرس بر کاهش میزان استرس دانشجویان ایرانی و خارجی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
 
لاتین
Abedin, A. & Molaie, A. (2010). The effectiveness of Group Movie Therapy (GMT) on parental stress reduction in mothers of children with mild mental retardation in Tehran. Procedia  Social and Behavioral Sciences, 5, 988–993.
Auerbach, J. G., Gross-Tsur, V., Manor, O., & Shalev, R. S. (2008). Emotional and behavioral characteristics over a six year period in youths with persistent and non-persistent dyscalculia. Journal of Learning Disabilities, 41, 263–273.
Barlow, J. H., Powell, L., Gilchrist, M., & Fotiadou, M. (2007). The effectiveness of the training and support program for parents of children with disabilities: A randomized controlled trial. Journal of Psychosomatic Research, 64, 55-62.
Berry, J. O., & Jones, W. H. (1995). The Parental Stress Scale: Initial psychometric evidence. Journal of Social and Personal Relationships, 12, 463-472.
Fisman, S., & Wolf, L. (1991). "The handicapped child: psychological effects of parental, marital and sibling relationships. Pervasive Developmental  Disorders, 14, 199-217.
Heiman, T., & Berger, O. (2008). Parents of children with Asperger syndrome or with learning disabilities: Family environment and social support. Research in Developmental Disabilities, 29, 289–300.
Hornby, G. (1997). Counselling in child disability: Skills for working with parents. Second edition.
Katrini, I. , Ponnusamy, S., & Normah, C. D. (2008). Parental stress in parents of special children: The effectiveness of psycho education
program on parents psychosocial well beings. Sihat, 205-211.
Klassen, R. M., & Lynch, S. L. (2007). Self-efficacy from the perspective of adolescents with learning disabilities and their specialist teachers. Journal of  Learning Disabilities, 40, 494–507.
Lam, D. (1999). "Parenting stress and anger: The Hong Kong experience". Child and Family Social Work, 4, 337- 346.
Linden, W. (2005). Stress management: from basic science to better ractice. Philadelphia: SAGE Publications.
Nanni, L., & Lumini, A. (2009). Ensemble generation and feature selection for the identification of students with learning disabilities. Expert Systems with Applications, 36, 3896–3900.
Pesonen, A. K., Räikkönen, K., Heinonen, K., Komsi, N., Järvenpää, L., & Strandberg, T. (2008). A transactional model of temperamental development: Evidence of a relationship between child temperament and maternal stress over five years. Social Development, 17, 326−340.
Räikkönen, K., Pesonen, A. K., Heinonen, K., Komsi, N., Järvenpää, L., & Strandberg, T. E. (2006). Stressed parents: A dyadic perspective on perceived infant temperament. Infant and Child Development, 15, 75−87.
Ramchandani, P., Stein, A., Evans, J., O’Connor, T. G., & Alspac (2005). Paternal depression in the postnatal period and child development: A prospective population study. The Lancet, 365, 2201–2205.
Scaramella, L. V., Sohr-Preston, S. L., Callahan, K. L., & Mirabile, S. P. (2008). A test of the family stress model on toddler-aged children’s adjustment among Hurricane Katrina impacted and  nonimpacted low-income families. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 37, 530–541.
Sideridis, G. D. (2007). International approaches to learning disabilities: More alike or more different? Learning Disabilities Research & Practice, 22, 210–215.
Stein, A., Malmberg, L. E., Sylva, K., Barnes, J., Leach, P., & the Families, Children, Child Care study  team. (2008). The influence of maternal depression, caregiving, and socioeconomic status in the post-natal year on children’s language development. Child Care Health and Development, 34, 603–612.
Wanless, S. B., Rosenkoetter, S. E., & McClelland, M. M. (2008). Paternal depression and infant cognitive development—implications for research and intervention. Infants and Young Children, 21, 134–141.
Wu, T. K., Huang, S. C., & Meng, Y. R., (2008). Evaluation of ANN and SVM classifiers as predictors to the diagnosis of students with learning disabilities. Expert Systems with Applications, 34, 1846–1856.