نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه تبریز

2 دانشگاه تبریز

چکیده

با توجه به اینکه بعضی از فوبی‌های خاص به همان شیوه‌ی اختلال استرس پس از سانحه به وجود می‌آیند، این احتمال مطرح است که بتوان فوبی‌های خاص را نیز به شیوه‌ی حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد درمان کرد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد بر کاهش نشانه‌های اختلال فوبی خاص بود. پژوهش حاضر یک بررسی تک موردی از نوع خطوط پایه چندگانه بود که بر روی سه آزمودنی مبتلا به فوبی خاص انجام گرفت و ابزار پژوهش نیز عبارت بود از پرسشنامه ترس که آزمودنی‌ها در مرحله‌ی خط پایه و پایان جلسات دوم، چهارم، ششم و هشتم و همچنین در دوره‌ی پیگری پس از درمان، آن را تکمیل نمودند. یافته‌ها نشان دادند که نمره‌ی آزمودنی‌ها در ُبعد اجتناب فوبیایی خاص در مرحله‌ی درمان و پیگیری نسبت به مرحله‌ی خط پایه کاهش یافته است. بنابراین، می‌توان گفت که روش درمانی حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد در کاهش نشانه‌های اجتناب فوبیایی مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of eye movement desensitization and reprocessing on reducing the symptoms of specific phobia

چکیده [English]

Given that some specific phobia, can be arised in the same way as post-traumatic stress disorder, the possibility that specific phobia can be treated with eye movement desensitization and reprocessing has increased. Therefore, the purpose of this study was to evaluate the effect of treatment by eye movement desensitization and reprocessing to reduce symptoms of specific phobia. This research is a single case study, multiple baselines, with three subjects having specific phobia. The research instrument was a fear questionnaire that participants at baselines and at the end of the second, fourth, sixth and eighth sessions, also in the pursuit of post-treatment period, completed. Results showed that the subjects' scores on the dimension of avoiding specific phobia during the treatment and follow-up, compared with baselines, dropped. Therefore we can say that treatment by eye movement desensitization and reprocessing was effective in reducing symptoms of phobia avoidance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eye movement desensitization and reprocessing
  • specific phobia
  • avoiding phobia
آزاد، حسین (1389). آسیب شناسی روانی 1. تهران: انتشارات بعثت.
بخشی‌پور، عباس، بیرامی، منصور و کاکایی، آمنه (1388). ویژگی‌های روانسجی جدول زمینه‌یابی ترس- نسخه سوم (FSS-III). پژوهش‌های روانشناختی، 12، 1 و 2، 40 -61.
حمیدپور، حسن، صاحبی، علی و طباطبایی، محمد (1382). مقایسه کارایی و اثربخشی شناخت درمانی بک با شناخت درمانی تیزدل در درمان افسرده خویی. خلاصه مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی روانشناسی بالینی ایران.
دولت آبادی، شیوا (1381). سمپوزیوم نوروپسیکولوژی شناختی ایران. دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین.
سادوک، بنجامین.ج، سادوک، ویرجینیا (1387). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری-روانپزشکی بالینی. ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
شاپیرو، فرانسین و فارست، مارگوت سیلک (1995). حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDRترجمه کیانوش هاشمیان، هاتف زمانی، محمدرضا عبدلی بیدهندی (1379). تهران: بین‌الملل شمس.
صبوری مقدم، حسن، بخشی‌پور، عباس، قهرمان و محرم‌پور، نسیم (1393). اثربخشی روش درمانی حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد در درمان اختلال استرس پس از سانحه ناشی از تجاوز جنسی. پژوهش‌های نوین روانشناختی، 9، 33، 86-62.
محمدطهرانی، حسن، فضلی، مریم و محمدطهرانی، مریم (1390). اثربخشی حساسیت‌زدایی حرکت چشم بازپردازش  (EMDR)در کاهش اضطراب. اندیشه و رفتار، 6، 22، 61-68.
کارلسون، نیل (1999). مبانی روان‌شناسی فیزیولوژیک. ترجمه مهرداد پژهان (1387). اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
گنجی، مهدی (1392). آسیبشناسی روانی بر اساس DSM-5. تهران: نشر ساوالان.
نیرومندی، رامین (1387). بررسی اثربخشی روش درمانی حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد بر اختلال استرس پس از سانحه در جانبازان استان آذربایجان شرقی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل.
وطنی، فاروق (1394). اثربخشی درمان حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد (EMDR) بر کاهش نشانه‌های اختلال فوبی خاص. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه تبریز.
هالجین، ریچارد و ویتبورن، سوزان (1390). آسیبشناسی روانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.
هالجین، ریچارد و ویتبورن، سوزان (1393). آسیبشناسی روانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.
یانگ، جفری، کلوسکو، ژانت و ویشار، مارجوری (1986). طرحواره درمانی. ترجمه‌ی حسن حمیدپور و زهرا اندوز (1389). تهران: انتشارات ارجمند.
 
لاتین
Adler-Tapia, R., & Settle, C. (2008). EMDR and the art of psychotherapy

with children. New York: Springer Publishing Company.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder. 5 th ed. (DSM-5). Washington, DC: Author.
Antony, M., Graske, M., & Barlow, D. (2006). Mastering your fears and phobia. New York: Oxford university press.
Basile, C. (1999). Rape by Acquiescence: The ways in which women “give in” to unwanted sex with their husbands, Violence Against Women, 5, 1036-58.
Bergman, U. (1998). Speculation on the neurobiology of EMDR. Traumatology, 4, 4-16.
De Jongh, A., Ernst, R., Marques, L., & Hornsveld, H. (2013). The impact of eye movements and tones on disturbing memories involving PTSD and other mental disorders. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 44, 447-483.
De Jongh, A., Fransen, J., Oosterink, F., & Aartman, I. H. A. (2006). Psychological trauma exposure and trauma symptoms among individuals with high and low levels of dental anxiety. European Journal of Oral Sciences, 114, 286–292.
De Jongh, A., Van Den Oord, H. J. M., & Ten Broeke, E. (2002). Effi cacy of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) in the treatment of specifi c phobias: Four single-case studies on dental phobia. Journal of Clinical Psychology, 58, 1489–1503.
De Jongh, A., Ten Broeke, E., & Renssen, M. R. (1999). Treatment of specific phobias with eye movement desensitization and reprocessing (EMDR): Protocol, empirical status, and conceptual issues. Journal of Anxiety Disorders, 13, 69–85.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. NY: Banton Books.
Kinowski, K. (2003). Put your Best foot forward: An EMDR related protocol for empowerment using somatosensory and visual priming of resource experiences. EMDR European Annual Conference.
Lohr, J. M., Tolin, D. F., & Kleinknecht, R. A. (1996). An intensive design investigation of eye movement desensitization and reprocessing of claustrophobia. Journal of Anxiety Disorders, 10, 73–88.
Muris, P., & Merckelbach, H. (1999). Traumatic memories, eye movements, phobia, and panic: A critical note on the proliferation of EMDR. Journal of Anxiety Disorders, 13, 209–223.
Oosterink, F. M. D., De Jongh A., & Aartman, I. H. A. (2009). Negative events and their potential risk of precipitating pathological forms of dental anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 23, 451–457.
Shapiro, F. (1995). Eye moment desensitization and reprocessing: Basic principle, protocols, and procedures. NY: The Guilford Press.
Solomon, R. M., & Rando, T. A. (2012). Treatment of grief and mourning through EMDR: Conceptual considerations and clinical guidelines. Revueeuropéennede Psychologie Appliquée, 62, 231-239.