نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی و آزمون الگویی از پیشایندها و پیامدهای معنویت سازمانی در کارکنان شرکت گروه ملی صنعتی فولاد ایران بود. نمونه این پژوهش شامل400 نفر از کارکنان یک سازمان بودند که با روش تصادفی چند مرحله­ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه­ها یا مقیاس‌های رهبری اخلاقی، رهبری تحول آفرین، جو اخلاقی، عدالت سازمانی، معنویت سازمانی، توانمندسازی روانشناختی، خشنودی شغلی، تعهد عاطفی سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، خودشکوفایی و عزت نفس سازمان محور را تکمیل نمودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) انجام گرفت. شاخص‌های برازش حاکی از برازش نسبتاً خوب الگو با داده‌ها بود. ضرایب مسیر نشان دادند که متغیرهای رهبری اخلاقی، رهبری تحولی، جو اخلاقی و عدالت سازمانی بر معنویت سازمانی اثر دارند، و معنویت سازمانی بر متغیرهای توانمندسازی روانشناختی، خشنودی شغلی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، خودشکوفایی و عزت نفس سازمان محور اثر دارد. همچنین متغیرهای رهبری اخلاقی، رهبری تحولی، جو اخلاقی و عدالت سازمانی، به طور غیر مستقیم از طریق معنویت سازمانی بر متغیرهای توانمندسازی روانشناختی، خشنودی شغلی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، خودشکوفایی و عزت نفس سازمان محور اثر دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and testing a model of precedents and consequences of organizational spirituality in Iran National Steel Industrial Group

نویسندگان [English]

  • M. Golestani Pour 1
  • S.E. Hashemi 2
  • K Beshlideh 2
  • A. Naami 2
  • N Arshadi 2

1

2

چکیده [English]

The present study tried to design and test a model for precedents and consequences of organizational spirituality in an industrial organization. The sample included 400 employees who were randomly selected. They were asked to fill in 7 questionnaires, including Ethical Leadership Questionnaire, Transformational Leadership Questionnaire, Ethical Climate Questionnaire, Organizational Justice Questionnaire, Organizational Spirituality Questionnaire, Psychological Empowerment Questionnaire, Job Satisfaction Questionnaire, Emotional Commitment Scale, Organizational Citizenship Behavior Scale, Self-Actualization Scale, and The Self-Centered Scale. The assessment of the proposed model was done through Structural Equation Modeling (SEM). The results showed a rather good fitting of the model with the data. The variables such as ethical leadership, transformational leadership, ethical climate, and organizational justice influenced the organizational spirituality. On the other hand, the organizational spirituality had effects on variables such as psychological empowerment, job satisfaction, organizational commitment, organizational citizenship behavior, self-actualization and the organization-based self-esteem. Moreover, through organizational spirituality, the variables including ethical leadership, transformational leadership, ethical climate, and organizational justice indirectly affected the following variables: psychological empowerment, job satisfaction, emotional commitment, organizational citizen behavior, self-actualization, organization-based self-esteem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethical leadership
  • Transformational leadership
  • ethical climate
  • organizational justice
  • organizational spirituality
  • Psychological empowerment
  • Job Satisfaction
  • emotional commitment
  • organizational citizenship behavior
  • self-actualization
  • the self-centered
احمدی، علی اکبر و پناهی، بلال (1388). بررسی تأثیر جو اخلاقی بر نگرش­ها و رفتارهای شغلی کارکنان دانشگاه پیام نورآذربایجان شرقی. پژوهش­های مدیریت، سال دوم، شماره پنجم، صص 55-33.
اسماعیل­خانی، فرشته، نجاریان، بهمن و مهرابی­زاده، مهناز (1380). ساخت و اعتباریابی برای خودشکوفایی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، سال یازدهم، شماره 39، صص 20-1.
افشاری، علی(1391). طراحی و آزمون الگویی از روابط بین عوامل فردی، گروهی و سازمانی با خلاقیت سازمانی در کارکنان یک سازمان صنعتی. پایان­نامه دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.به راهنمایی عبدالزهرا نعامی.
آذرنوش، فاطمه (1391). بررسی رابطه توانمندسازی روانشناختی و عملکرد شغلی با میانجی­گری نگرش‌های شغلی در کارکنان شرکت بهره­برداری نفت و گاز مارون. پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. به راهنمایی سید اسماعیل هاشمی.
آزاد مرزآبادی، اسفندیار، هوشمندجا، منیجه و پورخلیل، مجید (1391). رابطه معنویت سازمانی با توانمندسازی روانشناختی، خلاقیت، هوش معنوی، استرس شغلی و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه. مجله علوم رفتاری، دوره 6، شماره 2، صص 187-181.
بهارلو، مصطفی (1392). طراحی و آزمون الگویی از پیشایندها و پیامدهای توانمندسازی روانشناختی در کارکنان شرکت بهره­برداری نفت و گاز مارون. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربینی و روان‌شناسی. به راهنمایی کیومرث بشلیده.
خائف­الهی، احمدعلی، میرزایی، آرش و بهرام، متقی­پیمان (1389). مؤلفه‌های رهبری معنوی در سازمان. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پورتال جامع علوم انسانی، مقالات شماره 217.
دژبان، ریحانه، نوری، ابوالقاسم و سماواتیان، حسین (1390). بررسی رابطه­ی عدالت سازمانی و کیفیت رابطه سرپرست و زیردست با اعتماد به سرپرست و ابعاد توانمندسازی
روانشناختی. فصلنامه پژوهش­های روانشناسی اجتماعی، سال اول، شماره 3، صص 145-134.
دمیری، حجت (1390). طراحی و آزمون الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای مهم فشار روانی شغلی در کارکنان شرکت ملی حفاری ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربینی و روان‌شناسی.
سلاجقه، سنجر و فرح‌بخش، شیما (1389). معنویت و تعهد سازمانی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی، شماره 23، صص 221-203.
سلمانی، داود و معینیان، نجمه (1389). رابطه معنویت و رهبری تحول­آفرین. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پورتال جامع علوم انسانی، صص 54-47.
شاه­طالبی، بدری و مظلومی، پریسا (1389). رابطه بین سبک رهبری تحولی مدیران و سلامت سازمانی مدارس ابتدایی دخترانه شهر اصفهان. مجله دانش و پژوهش در علوم تربیتی برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، شماره بیست و پنجم، صص 68-53.
ظهیری، آزیتا (1392). طراحی و آزمون الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای رهبری اخلاقی در کارکنان شرکت بهره­برداری نفت و گاز کارون. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربینی و روان‌شناسی.
عطافر، علی، امیری، زینب و کاظمی، علی (1392). تأثیر رهبری معنوی اسلامی بر عملکرد سازمان (مورد مطالعه: شرکت گاز استان لرستان). دو فصلنامه علمی - پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 21، شماره 1.

قنواتی، سارا علی (1392). بررسی اثر اعتماد سازمانی و معنویت در محیط‌کار بر رفتار شهروندی سازمانی و بهزیستی روانشناختی با میانجی‌گری عزت نفس سازمانی و انگیزش شغلی در یک شرکت صنعتی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.

گل­پرور، محسن و نادی، محمدعلی (1389). عدالت سازمانى، رضایت شغلى و ترک خدمت ارزش‌های فرهنگى و انصاف. فصلنامه تحقیقات فرهنگى، دوره سوم، شماره 9، صص 228-207.
محمدی، فرشته، حضرتی، محمود و جعفری، احمد (1392). بررسی رابطه معنویت محیط کاری و ادراک کارکنان از رهبری خدمتگزار. پژوهش­های مدیریت عمومی، سال ششم،
موسوی، سید محمد مهدی (1387). رابطه معنویت در کار و توانمندسازی کارکنان: مطالعه­ای در ستاد مرکزی شرکت ملی پخش و پالایش فراورده­های نفتی ایران. پایان­نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت – پردیس قم.
نادی، محمد علی و حاذقی، فاطمه (1390). الگویابی معادله ساختاری روابط بین جو اخلاقی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی با نیت ترک خدمت در بین کارکنان بیمارستان­های خصوصی شهر شیراز. مدیریت اطلاعات سلامت، دوره هشتم، شماره پنجم، آذر و دی 90.
نرگسیان، عباس، ضیایی، محمد صادق و آیباغی اصفهانی، سعید (1387). نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران. نشریه مدیریت دولتی، دوره، 86، 67-1.
نظرپوری، امیرهوشنگ، سپهوند، رضا، علیزاده، محمد و عارف­نژاد، محسن (1391). تأثیر رهبری معنوی و عدالت سازمانی برکیفیت زندگی کاری. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال اول، شماره 3، صص 53- 41.
نیک­پور، امین، منظری توکلی، علیرضا و حسینی­نژاد، سید محمدرضا (1390). بررسی رابطه بین معنویت محیط کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی در کارکنان سازمان بنیاد شهید شهر کرمان. مجله فراسوی مدیریت، سال چهارم، شماره 16، صص172-155.
هاشمی شیخ­شبانی، سیداسماعیل (1386). بررسی روابط ساده، چندگانه و تعاملی متغیرهای مهم محیطی، نگرشی، شخصیتی و عاطفی با رفتارهای نابارور در محیط کار در کارکنان یک شرکت صنعتی. پایان‌نامه دکتری روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربینی و روانشناسی.
یزدانی، حمیدرضا، کاظمی نجف­آبادی، محمدرضا و سلیمی، غلامرضا (1389). بررسی نقش میانجی معنویت در رابطه بین ابعاد عدالت سازمانی و پیامدهای معنویت. چشم­انداز مدیریت بازرگانی، شماره 3، پیاپی 36، صص 133- 117.
 
لاتین
Adams, J. (1965). ‘Inequity in social exchange’ in L. Berkowitz (ed.). Advances in experimental social psychology, 2, 267- 299. New York: Academic Press.
Allen, N., & Meyer, J. P. (1991). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1–18.
Ambrose, M. L. (2002). Contemporary justice research: A new look at familiar questions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89, 803–812.
Ashmos & Duchons (2000) .Spirituality at work: A conceptualization and measure. Journal of Management Inquiry, 9 (2), 134–145.
Baroda, S., Sharma, Ch., & Aggarwal, P. (2012). exhibiting organizational citizenship behavior for satisfactory job performance and job satisfaction. International Journal of Organizational Behaviour & Management Perspectives © Pezzottaite Journals.
Beheshtifar, M., & Zare, E. (2013). Effect of spirituality in workplace on job performance, interdisciplinary. Journal of Contemporary Research in Business copy right© 2013 Institute of Interdisciplinary Business Research, 5, 2.
Bies, R. J., & Moag, J. F. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. In R.J. Lewicki, B. H. Sheppard & M. H. Bazerman (Eds.). Research on negotiation in organizations, 1, 43-55. Greenwich, CT: JAI Press.
Bodla, M. & Ali, H. (2012), Workplace spirituality: A spiritual audit of banking executives in     Pakistan, African Journal of Business Management, 6 (11), 3888-3897.
Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117 – 134.
Buitendach, J., & De Witte, H. (2005). Job insecurity, extrinsic and intrinsic job satisfaction and affective organizational commitment of maintenance workers in a parastatal. south Africa, Journal of Business Management, 36 (2), 27–37.
Campbell, L., & Finch, E. (2004). Customer satisfaction and organizational justice. Facilities, 22, 178-189.
Carless, S. A., Wearing, A. J., & Mann, L. (2000).A short measure of transformational leadership. Journal of Business and Psychology, 14(3), 389-405.
Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86, 386 – 400.
Colquitt, J. A., Conlon D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. L. H., & Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86, 425-445.
Ehsan, M. M., & Basharat, N. (2011). Role of spirituality in job satisfaction and organizational commitment among faculty of institutes of higher learning in Pakistan African. Journal of Business Management, 5(4), 1236-1244.
Fawcett, S. E., Brau, J. C., Roads, G. K., David, W., & Fawcett, A. M. (2008). Spirituality and Organizational Culture: Cultivating the ABCs of an Inspiring Workplace. Intl Journal of Public Administration, 31, 420–438.
Fernando, M. (2005). Self-actualising workplace spirituality: An empirical study. In K. Weaver (Eds.), 65th Annual Academy of Management (Aom) conference USA: Academy of Management, pp. 1-35.
Graham, G. H. (1982). Understanding human relations: The individual, Organizational and Management. Science Research Associates, Chicago Inc. United States of America.
Greenberg, J. (1993). Stealing in the name of justice: Informational and interpersonal moderators of theft reactions to underpayment inequity. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 54, 81–103.
Hunt, S., Chonko, L., & Wood, V. (1989). Organizational values and organizational commitment in marketing. Journal of Marketing, 53, 53-90.
Karakas, F. (2010). Spirituality and performance in organizations: A literature review, Journal of Business Ethics, 94, 89–106.
Khanka, S. S. (2013). Spirituality at Workplace for organizational Development. Tenth AIMS International Conference on Management.
Khodaparast Sareshkeh, S., Ghorbanalizadeh Ghaziani, F., & Tayebi, S. M. (2012). Impact of organizational justice perceptions on job satisfaction and organizational commitment: the iranian sport federations perspective. Annals of Biological Research, 3 (8), 4229-4238.
Kinjerski, V., & Skrypnek, B. J. (2006). Creating organizational conditions that foster employee spirit at work. Leadership & Organization Development Journal, 27 (4), 280-295.
Krishnan, V. R. (2008). The impact of transformational leadership on followers' duty orientation and spirituality. Journal of Human Values, 14 (1), 11-22.
Leventhal, G. S. (1980). What should be done with equity theory? New approaches to the study of fairness in social relationships. In K. Gergen, M. Greenberg, & R. Willis (Eds.), Social exchange: Advances in theory and research (pp. 27-55). New York: Plenum Press.
Marques, J. F. (2006) the spiritual worker. Journal of Management Development, 25(9), 884-95.
Marschke, E., Preziosi, R., & Harrington, W. (2009). Professionals and executives support a relationship between organizational commitment and spirituality in the workplace. Journal of Business & Economics Research, Volume 7, Number 8.
Maslow, A. H. (1970). Motivation and Personality. New York: Harper & Row.
Mayer, D, M., Maribeth, K., & Rebecca L. G. (2011). Examining the Link Between Ethical Leadership and Employee Misconduct: The Mediating Role of Ethical Climate. Journal of Business Ethics, 95, 7–16.
Mccormick, E. J., & Ilgen, D. R. (1985). Industrial and organizational psychology (8th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Milliman, J., Czaplewski, A. J., & Ferguson, J. (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes, an exploratory empirical assessment. Journal of Organizational Change Management, 16, 426-447.
Nabatchi, T., Bingham, L. B., & Good, D. H. (2007). Organizational justice and workplace mediation: A six-factor model. International Journal of Conflict Management, 18 (2), 148-174.
Owolabi, A. B. (2012). Effect of organizational justice and organizational environment on turn-over intention of health workers in ekiti state, Nigeria. Research in World Economy، 3(1), March 2012.
Öztürk, F. (2010). Determinations of organizational citizenship behavior among knowledge workers: The role of job characteristics, job satisfaction and organizational commitment. A thesis submitted to the graduate school social science of Middle East Technical University. In partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Business Administration.
Pierce, J. L., & Gardner, D. G. (2004). Self-esteem within the work and organizational context: A review of the organization-based self-esteem literature. Journal of Management, 30, 591-622.
Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L., & Dunham, R. B. (1989). Organization-based self-esteem: Construct definition measurement and validation. Academy of Management Journal, 32, 622-648.
Piryaei, S., & Zare, R. (2013). Workplace Spirituality and Positive Work Attitudes: The Moderating role of Individual Spirituality. Journal of Economics and Development, 1 (4), 134-145.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1, 107–142.
Rastegar, A. A., Zarei, A., MousaviDavoudi, S. M., & Fartash, K. (2012). The link between workplace spirituality, organizational citizenship behavior and job performance in Iran. A Journal of Economics and Management, 1 (6), 51-67.
Robbins, S. P. (1990). Organizational Behavior 7th ed Prentice Hall, Englewood Cliffs, N.J.
Sapta, A., Hermawan, A., Hubeis, M., & Affandi, M. J. (2013). Effect of ESQ training of emotional intelligence and spiritual (intelligence) to organizational commitment and job satisfaction. International Journal of Information Technology and Business Management, 11 (1), 40-54.
Spreitzer, G. M. (1995). An empirical tests of a comprehensive model of interpersonal empowerment in the workplace. American Journal of Community Psychology, 38, 1442–1465.
Spreitzer, G. M. (2007). Taking Stock: A review of more than twenty years of research on empowerment at work. In The Handbook of Organizational Behavior, C. Cooper and J. Barling eds. Sage Publications.
Taheri, F., & Soltani, E. (2013). The study of organizational justice effect on job satisfaction and organizational citizenship behavior; (case study: Organization of roads and urban development of Golestan state). World of Sciences Journal, 1 (15), 64-73.
Thibaut, J., & Walker, L. (1975). Procedural justice: A psychological analysis. Hillsdale, NJ.
Tourish, D., & Tourish, N. (2010). Spirituality at work, and its implications for leadership and followership: A post-structure list perspective. Leadership, 6 )2(, 207-224.
Victor, B., & Cullen, J. (1988). The organizational bases of ethical work climates. Administrative Science Quarterly, 33, 101–125.
Yilmaz, K., & Bokeoglu, O. C. (2008). Organizational citizenship behaviors and organizational commitment in Turkish primary schools. World Applied Sciences Journal, 3 (5), 775 – 780.