نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرگز

2 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه تبریز

3 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

10.22055/psy.2009.18558

چکیده

پژوهش حاضر جهت بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان پسر هشت تا ده ساله‌ی مبتلا به اختلال رفتار مقابله‌ای ‌و بی‌اعتنایی (ODD) شهرستان نهاوند انجام شده است. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه است. 35 دانش‌آموز که بر اساس فهرست رفتاری کودک (CBCL) و فرم گزارش معلم (TRF) مبتلا به ODD تشخیص داده شده بودند، انتخاب شد و سپس توسط فرم معلم مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) SSRS)) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت 30 نفر از دانش‌آموزان مذکور که نمره‌ی مهارت‌های اجتماعی آن‌ها در مقیاس SSRS پایین بوده و وجود مشکلات رفتاری آن‌ها در بخش مشکلات رفتاری SSRS نیز تأیید شد، انتخاب شده و به شکل تصادفی به دو گروه آزمایش (15n=) و گواه (15n=) تقسیم شدند. سپس آموزش مهارت‌های زندگی به مدت 5/2 ماه در 10 جلسه‌ی آموزشی 120 دقیقه‌ای برای آزمودنی‌های گروه آزمایش اجرا شد. در پایان دوره‌ی آموزش، همه‌ی آزمودنی‌ها دوباره به کمک مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی گرشام و الیوت ارزیابی شدند. تحلیل داده‌ها نشان داد که گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه، پس از پایان جلسات آموزش مهارت‌های زندگی، بر اساس ارزیابی معلم، افزایش معنی‌داری در خرده مقیاس‌های همکاری (001/0p<)، ابراز وجود (05/0p<)، مهار خود (001/0p<) و نمره‌ی کلی مهارت‌های اجتماعی (001/0p<) و کاهش معنی‌دار در نمره‌ی مشکلات رفتاری (01/0p<) پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effects of life skills' training on social skills and behavioral problems of children 8-10 years old with oppositional defiant disorder (ODD)

نویسندگان [English]

  • Alnaz Pourahmadi 1
  • Mohsan Jalali 1
  • Jalel Babapour 2
  • shahla Pakdaman 3

1 Senior expert in clinical psychology, member of the faculty of Islamic Azad University, Bandargaz branch

2 Assistant Professor of Tabriz University Psychology Department

3 Assistant Professor of Psychology Department of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

The effects of life skills training on social skills and behavioral problems of children 8-10 years old with oppositional defiant disorder (ODD) was investigated in this study. This research is a semi-experimental design with pre-post tests and control group. 35 children who had received scores above the cut-off point on oppositional defiant disorder subtest of Child Behavioral Checklist (CBCL) and their problems were also confirmed by the Teacher Report Form (TRF), were selected. Then Social Skills Rating System (Teacher Report Form) was administered to their teachers. A sum of 30 child with ODD who had received below scores on social skills subtest of SSRS and their behavioral problems were confirmed in behavioral problems subtest of SSRS were also selected. Subjects were divided into control and experimental groups. Experimental group received life skills' training for 10 weeks, two-hours a week. Upon the completion of the training, SSRS (Teacher Report Form) was administered as a post-test to both groups of teachers. The results were analyzed using Mann-Whitney U and indicated that teachers in the experimental group reported a significant increase in subtests of cooperation (p>0.001), assertiveness (p>0.05), self inhibition (p>0.001) and total score of social skills (p>0.001) and significant decrease in behavior problems scores (p>0.01) of children with oppositional defiant disorder (ODD), as compared to the control group. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • life skills training
  • oppositional defiant disorder
  • children
  • social skills
  • behavioral problems
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (2000). متن تجدیدنظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ترجمه: نیکخو، محمدرضا و آوادیس یانگ، هامایاک (1381)، تهران، انتشارات سخن.
بلوم کویست، مایکل. ال. (2003). مهارتهای سازگاری با کودکان ناسازگار: راهنمای عملی برای والدین و درمانگران، ترجمه: علاقبندراد، جواد (1383)، تهران، انتشارات سنا.
سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینیا (2000). خلاصه‌ی روانپزشکی: علوم رفتاری روان پزشکی بالینی، جلد سوم، ترجمه: پورافکاری، نصرت ا... (1382)، تهران، نشر آب.
شهیم، سیما (1377). بررسی روایی و پایایی مقیاس روش درجه‌بندی مهارت اجتماعی در گروهی از کودکان شیراز، مجله‌ی علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ش 3 و 4، ص‌ص 38-17.
شهیم، سیما (1378). بررسی مهارت اجتماعی در گروهی از کودکان عقب مانده‌ی ذهنی آموزش‌پذیر با استفاده از نظام درجه‌بندی مهارت اجتماعی، مجله‌ی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ش 4، ص‌ص 37-18.
شهیم، سیما (1381). گزارش نهایی طرح پژوهشی هنجاریابی مقیاس روش درجهبندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان دبستانی در شیراز. معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز.
طارمیان، فرید (1382). بررسی اثربخشی برنامهی آموزش مهارتهای زندگی به منظور پیشگیری از مصرف مواد مخدر در دانش‌آموزان دوره راهنمایی، خلاصه مقالات پنجمین همایش سراسری بهداشت روان کودکان و نوجوانان، ص‌ص 38-39.
عربگل، فریده، داوری، رزیتا، خزائلی، آذین، شیرازی، الهام و بینا، مهدی (1383). متن آموزشی بهداشت روان و مهارتهای زندگی برای زنان، تهران، اداره سلامت روان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفتر امور زنان، تهران، نشر آرویچ.
عطاری، یوسفعلی، شهنی‌ییلاق، منیجه، بشلیده، کیومرث و کوچکی، محمد (1384). بررسی تأثیر آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی در سازگاری فردی- اجتماعی نوجوانان بزهکار در شهرستان گنبد کاووس، اندیشه و رفتار، 12، ص 25-46.
قهاری، شهربانو، مهریار، امیرهوشنگ و بیرشک، بهروز (1382). بررسی مقایسه‌ای ‌برخی از اختلالات روانی در کودکان 7 تا 12 ساله‌ی شاهد، محروم از پدر، جانباز و عادی شهرستان چالوس. مجله‌ی علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران. سال سیزدهم، شماره‌ی 41. ص‌ص 90-81.
هارجی، او و ساندرز، کا. (1994). مهارت‌های اجتماعی در ارتباط بین فردی، ترجمه: بیگی، خشایار و فیروزبخت، مهرداد (1377). تهران، انتشارات رشد.
همتی، قربان و شجاعی، ستاره (1384). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر کاهش اختلال سلوک دانش‌آموزان دوره راهنمایی مدرسه امام سجاد (ع). پژوهش‌های روانشناختی، 4، ص‌ص 73-91.
مینایی، احمد (1384). هنجاریابی نظام بخشی مبتنی بر تجربه آشتنباخ. تهران، انتشارات سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی.
Bullis, M., & Davis, C. (1997). Futher examination of two measures of community-based social skills for adolescents and young with emotional and behavioral disorders, Behavioral Disorders, 23, 29-39.
Castello, E. J., Burns, B., Anggold, A., & leaf, P. (1993). How can epidemiology improvemental helth services of children and adolescents. The intervent, Journal of American Academy of Child and Psychiatry, 32, 1106-1117.
Charron, S., & Parns, M. (2004). Promoting emotional wellness, Nurse Educator, 5, 208-211.
Evans, S. W., Mullett, E., Weist, M. D., & Franz, K. (2005). Feasibility of the mind matters' school mental health promotionprogram in American schools, Journal of Youth and Adolescence, 34, 51-58.
Flanagan, R., & Esquivel, G. B. (2006). Emperical and clinical methods in the assessment of personality and psychopatology: An integrative approach for training, Journal of Psychology in the Schools, 43, 514-525.
Gainer, P. S., Webster, D. W., Champion, H. R. (2003). A youth violence prevention program. Description and preliminary evaluation, Washington Community violence prevention program, Washington Hospital Center, Washington, DC, J Sch Health, 73, 338-346.
Gresham, FM., & Elliot, SN. (1990). Social skills rating system (Manual). American Guidance Service, USA.
Goldestin, A. P., Krasher, G. (1987). Are sive behavior asessment and intervention. Pergamon press.
Happer, K. A. (1996). Social skills effects of impulsivity and depression defeat hyperactiveity disorder, Journal of Autism an Developmental Disorders, l 71, 102-112
Harda, Y., Saitoh, K., Lida, J., Sakuma, A., Lwasaka, H., Imai, J., Hirabayashi, M., Yamada, S., & Amino, N., (2004). The reliability and validity of the oppositional defiant behaviour inventory, Journal of European Child & Adolescent Psychiatry, 13, 185-190.
Hudziak, J. J., Copeland, W., Stanger, C., & Wadworth, M. (2004). Screening for DSM-IV externalizing disorders with the child behaviour checklist: A receiver-operating characteristic analysis, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1299-1307.
Hughes, J. N. (1988). Cognitive behavior therapy with children in schools, New York: Pergamon Press.
Kazdin, A. E. (1987). Conduct dosoders in childhood and adolescence, Newbury park, CA: Sage Publications.
Lowell, M., & Barbara, M. (1993). Teaching secondary students with mild learning and behavior problems, New York: Mori Allen.
Mash, E. J., & Barkley, R. A. (2002). Child psychopathology- New York, The Guild Ford Press.
Mattison, R. (2000). School consultation: A review of research on issue unique to the school environment, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39, 402-413.
Maurghan, B., Rowe, R., Messer, J., Goodman, R., & Meltzer, H. (2004). Conduct disorder and oppositional defiant disorder in a national sample: developmental epidemiology, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 609-621.
Milne, J. M., Edwards, J. K., & Murchie, J. C. (2001). Family treatment of oppositional defiant disorder: Changing views and strength based approaches. The Family Journal, Counseling and Therapy for Couples and Families, 1, 17-28.
Nabors, L. A., Reynold, M. S., & Weist, M. D., (2000). Qualitative evaluation of a high school mental health program, Journal of Youth and Adolescence, 29, 1-13.
Pentz, M. A. (1983). Prevention of adolescent substance abuse through social skill development, NIDA Res Monoger, 47, 195-232.
Pfeiffer, L. J. & McBurnett. (1997). Social skills training with parent generalization: treatment effects for children with attention deficit disorder, Journal of Consulling and Clinical Psychology, 65, 748-757.
Rigau, R. E., Garcia, N., & Artigas, P. (2006). The treatment of oppositional defiant disorder [Abstract], Journal of Revista De Neurologia, 2, 83-88.
Segrin, C., & Flora, J. (2000). Poor social skills are a vulnerability factor in the development of psychosocial problems, Human Communication Research, 26, 489-514.
Tafrat, R., & Kassinove, H. (1998). Anger control in ment: Barb exposure with rational/Irrational/ and irrelevant seif - statement, Journal of Cognitive Psychotherapy, 12, 56-67.
Teglasi, H. & Rottman, L. (2001). Stories a classroom-based program to reduce aggressive behavior, Journal of School Psychology, 39, 49-71.
Webbr, J. & Scheuermnn. (1997). A challenging future: Current barriers and recommended action for our field, Behavioral Disorders, 22, 3.
Wu, P., Hoven, C. W., Bird, H. R., Moor, R. E., Cohen, P., Alegria, M., Dulcan, M., Goodman, S. H., Horwitz, S. M., Lichman, J. H., Narrow, W. E., Rae, D. S., Regier, D. A., & Roper, M. T. (1999). Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38, 1081-1090.
Zollinger, T. W., Saywell, R. M., Muegge, C. M., Wooldridge, J. S., Cummings, S. F., Caine, V. A. (2000). Impact of the life skills training curriculum on middle school student tobacco use in marion county, Indiana, Arch Surg, 3, 303-308.