نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ملیحه امینیان ¹
• مسلم اصلی آزاد ²

¹ کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزآباد، فارس، ایران.

² دکتری روان‌شناسی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف از انجام این مطالعه بررسی اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان دختر مبتلا به اختلال کاستی توجه/ فزون‌کنشی بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری دانش‌آموزان دختر مبتلا به اختلال کاستی توجه/ فزون‌کنشی پایه چهارم و پنجم ابتدایی ناحیه 2 شهر شیراز در سال تحصیلی 1399-1398 بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 27 دانش‌آموز از بین جامعه آماری انتخاب و به تصادف در گروه‌های آزمایش و گواه جایدهی شدند. سپس کودکان حاضر در گروه آزمایش بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری را در طی یک ماه در 10 جلسه 50 دقیقه‌ای دریافت نمودند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه اختلال کاستی توجه و فزون‌کنشی (ADHDQ) (بروک و کلینتون، 2007)، مقیاس شایستگی اجتماعی (SCS) (کوهن و رسمن، 1972) و پرسشنامه کارکردهای اجرایی (EFQ) (جرارد و همکاران، 2000) بود. نتایج نشان داد که بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ فزون‌کنشی مؤثر بوده است (005/0>P). این نتایج در دوره پیگیری نیز پایدار بود. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری با افزایش مهارت‌های ارتباط بین فردی و گروهی، خودآگاهی، مهارت مقابله با هیجان‌های منفی و افزایش مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری می‌تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ فزون‌کنشی مورد استفاده گیرد.

کلیدواژه‌ها

• اختلال کاستی توجه/ فزون‌کنشی
• بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری
• شایستگی اجتماعی
• کارکردهای اجرایی

موضوعات

• روان‌شناسی بالینی

عنوان مقاله [English]

Efficacy Of Play Therapy Based On Cognitive-Behavioral Approach On The Executive Functions and Social Competence In Female Students With Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)

نویسندگان [English]

• maliheh aminian ¹
• moslem asli azad ²

¹ Master of Clinical Psychology, Islamic Azad University, Firoozabad Branch, Fars, Iran.

² PhD in Psychology, Member of Young and Elite Researchers Club, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran.

چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the efficacy of play therapy based on cognitive-behavioral approach on the executive functions and social competence in female students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). The research method was quasi-experimental with pretest, posttest, control group and two-month follow-up period design. The statistical population included female fourth- and fifth-grade students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder in zone 2 in the city of Shiraz in academic year 2019-20. 27 students were selected through purposive sampling method from the statistical population and randomly accommodated into experimental and control groups. Then, the children in the experimental group received play therapy based on cognitive-behavioral approach in 10 sessions of 50 minutes during one month. The applied questionnaires included Attention Deficit Hyperactivity Disorder questionnaire (ADHDQ) (Brock, Clinton, 2007), Social Competence Scale (SCS) (Cohen, and Rosman, 1972), Executive Functions Questionnaire (EFQ) (Gerard, et.al, 2000). Two descriptive (mean and standard deviation) and inferential (mixed ANOVA and Bonferroni follow-up test) levels were used to analyzed the data. The results showed that play therapy method based on cognitive-behavioral approach has been effective on the executive functions and social competence of the students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (P<0.005). These results were stable in the follow-up period. According to the findings of the present study it can be concluded that play therapy based on cognitive-behavioral approach can be used as an efficient method to improve executive functions and social competence in the students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder through increasing interpersonal and group communication skills, self-consciousness, negative emotions coping skill and increasing problem-solving and decision-making skill.The purpose of the present study was to investigate the efficacy of play therapy based on cognitive-behavioral approach on the executive functions and social competence in female students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). The research method was quasi-experimental with pretest, posttest, control group and two-month follow-up period design. The statistical population included female fourth- and fifth-grade students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder in zone 2 in the city of Shiraz in academic year 2019-20. 27 students were selected through purposive sampling method from the statistical population and randomly accommodated into experimental and control groups. Then, the children in the experimental group received play therapy based on cognitive-behavioral approach in 10 sessions of 50 minutes during one month. The applied questionnaires included Attention Deficit Hyperactivity Disorder questionnaire (ADHDQ) (Brock, Clinton, 2007), Social Competence Scale (SCS) (Cohen, and Rosman, 1972), Executive Functions Questionnaire (EFQ) (Gerard, et.al, 2000). Two descriptive (mean and standard deviation) and inferential (mixed ANOVA and Bonferroni follow-up test) levels were used to analyzed the data. The results showed that play therapy method based on cognitive-behavioral approach has been effective on the executive functions and social competence of the students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (P<0.005). T

کلیدواژه‌ها [English]

• Attention deficit hyperactivity disorder
• play therapy based on cognitive-behavioral approach
• social competence
• executive functions