دست‌آوردهای روان‌شناختی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمایی مقالات به زبان انگلیسی

فرم های نشریه

راهنمای تهیه مقاله

راهنمای دریافت گزارش همانندجویی

راهنمای دریافت کد (ORCID)

طراحی و آزمودن الگویی از برخی متغیرهای فردی، شغلی و سازمانی به‌عنوان پیشایندهای بهزیستی سازمانی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی

2 دانشیار گروه روان‌شناسی صنعتی و سازمانی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و آزمودن الگویی از برخی متغیرهای فردی (سرمایه روان‌شناختی و نیازهای روان‌شناختی اساسی)، متغیرهای شغلی (ویژگی­های شغل و استرس شغلی) و متغیرهای سازمانی (رهبری خدمت‌گزار و جو اخلاقی سازمان) به‌عنوان پیشایندهای بهزیستی سازمانی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب بود. با استفاده از روش نمونه­گیری مرحله­ای نسبی 384 نفر برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه فعالیت­های بیانگر شخصی (PEAQ)، پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی (PCQ)، زمینه‌یابی رهبری خدمت‌گزار (SLS)، پرسشنامه جو اخلاقی سازمانی (OECQ)،
مقیاس استرس شغلی (JSS)، مقیاس نیازهای اساسی روان‌شناختی در محل کار (BPNWS) و پرسشنامه ویژگی‌های شغل (JCQ)
بودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و نرم‌افزار AMOS-18 صورت گرفت. جهت آزمودن رابطه غیرمستقیم از روش بوت استراپ استفاده شد. نتایج نشان دادند که الگوی پیشنهادی دارای برازش مطلوبی با داده­هاست. همچنین، روابط مثبت مستقیم سرمایه روان‌شناختی، نیازهای اساسی روان‌شناختی، ویژگی‌های شغل، رهبری خدمت‌گزار، جو اخلاقی سازمانی با بهزیستی سازمانی و رابطه منفی مستقیم استرس شغلی با بهزیستی سازمانی مورد تأیید قرار گرفتند. یافته­های پژوهش حاضر حاکی از نقش واسطه­ای جو اخلاقی سازمانی در رابطه بین رهبری خدمت­گزار با بهزیستی سازمانی بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and testing a model of some personal, job-related, and organizational variables as antecedents of organizational well-being in employees of National Iranian South Oil Company

نویسندگان [English]

  • Sh. Araban 1
  • N. Arshadi 2
  • A. Neisi 2
  • K. Beshlideh 2

چکیده [English]

The purpose of this study was designing and testing a model of some personal (psychological capital, basic psychological needs), job related (job characteristics, job stress), and organizational variables (servant leadership, organizational ethical climate) as antecedents of organizational well-being. The statistical population of the present research included all employees of National Iranian South Oil Company (NISOC). 384 employees were selected by multi-stage random sampling method. Instruments used in the present study were Personally Expressive Activities Questionnaire (PEAQ), Psychological Capital Questionnaire (PCQ), Servant Leadership Survey (SLS), Organizational Ethical Climate Questionnaire (OECQ), Job Stress Questionnaire (JSQ), Basic Psychological Needs at Work Scale (BPNWS), and Job Content Questionnaire (JCQ). Structural equation modeling (SEM) through AMOS-18 software package was used for data analysis. Results showed that the proposed model fit the data properly. Moreover, direct positive relationships of the psychological capital, basic psychological needs, job characteristics, servant leadership, organizational ethical climate with organizational well-being, and direct negative relationship of job stress with organizational well-being were confirmed. Bootstrap procedure for testing indirect effect revealed that organizational ethical climate mediated the relationship between servant leadership and organizational well-being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational well-being
  • psychological capital
  • servant leadership
  • basic psychological needs
  • job characteristics
  • job stress
  • organizational ethical climate
مراجع
ارشدی، نسرین (1386)، طراحی و آزمودن الگویی از پیشایند­ها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب-منطقه اهواز. پایان‌نامه دکترای روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
AtkinPlunk, C. A., & Armstrong, G. S. (2013). Transformational leadership skills and correlates of  prison warden job stress. Criminal Justice and Behavior, 40, 551-568.
Avey, J. B., Hughes, L. W., Norman, S. M., & Luthans, K. (2008) Using positivity, transformational leadership and empowerment to combat employee negativity. Leadership and Organization Development Journal, 29, 110-126.
Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R.M., & Palmer, N. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of Occupational Health Psychology, 15 (1), 17-28. 
Avey, J. B., Luthans, F., & Youssef, C. M. (2010). The additive value of psychological capital in predicting workplace attitudes and behaviors. Journal of Management, 36, 430-452.
Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2011). Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviours, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22, 127-152.
Bakker, A. B., Demerouti, E., & Schaufeli, W. B. (2003). Dual processes at work in a call centre: An application of the job demands–resources model. European Journal of Work and Organizational Psychology, 12, 393– 417.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman.
Berien, M., Forest, J., Mageau, G. A., Buderias, J. S., Derumaux, P., Brunet, L., & Marin, E. M. (2012). The Basic Psychological Needs at Work Scale: Measurement invariance between Canada and France. Applied Psychology: Health and Well-being, 42, 167-187.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and the “why” of goal pursuits: Human needs and the self determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
Deci, E. L., Ryan, R., M., Gagné, M., Leone, D. R., Usunov, J., & Kornazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and well-being in the work organizations of a former Eastern Bloc country. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 930-942.
Diaz-Bretones, F. D., & González, M. J. (2011). Subjective and occupational well-being in a sample of Mexican workers. Social Indicators Research, 100, 273-285.
Graham, J. W. (1995). Leadership, moral development, and citizenship behavior. Business Ethics Quarterly, 5, 43-54.
Greenleaf, R. K. (1977). Servant-leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Mahwah, NJ: Paulist Press.
Karatepe, O. M. (2007). Conflict, exhaustion, and motivation: A study of frontline employees in Northern Cyprus hotels. International Journal Hospitality Management, 26, 645–665.
Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16, 57–72.
Luthans, F., Avey, J. B. J., Avolio, B. J., & Peterson, S. (2010). Impact of a micro-training intervention on psychological capital development and performance. Human Resource Development Quarterly 21, 42-67.
Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-72.
Ostry, A. S., Kelly, S., Demers, P. A., Mustard, C. M., & Hertzman, C. (2003). A comparison between the effort-reward imbalance and demand control models. Biomedical Central Public Health, 3, 3-10.
Page, K. M., & Vella-Brodrick, D. A. (2009). The `what', `why' and 'how' of employee well-being: A new model. Social Indicators Research. 90, 441-458.
Pawar, B. S. (2013). A proposed model of organizational behavior aspects for employee performance and well-being. Applied Research Quality of Life, 8, 339-359.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166.
Ryff,­ C. ­D. ­(1989).­ Happiness is everything,­or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), pp. 719-727.
Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., Van der Heijden, F. M., & Prins, J. T. (2009). Workholism, burnout and well-being among junior doctors: The mediating role of role conflict. Work and Stress, 23, 155-172.
Schwepker, C. H., Ferrell, O. C., & Ingram, T. N. (1997). The influence of ethical climate and ethical conflict on role stress in the sales force. Journal of the Academy of Marketing Science, 25, 99–108.
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being. New York: Free Press.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology. American Psychologist, 55, 35-42
Sluiter, J. K. (2006). High-demand jobs: Age-related diversity in work mobility. Applied Ergonomics, 37, 429-440.
Treviño, L. K., Butterfield, K. B., & McCabe, D. L. (1998). The ethical context in organizations: Influences on employee attitudes and behaviors. Business Ethics Quarterly, 8, 447–476.
Tugade, M. M., Fredrickson, B. L., & Barrett, L. F. (2004). Psychological resilience and positive emotional granularity: Examining the benefits of positive emotions on coping and health. Journal of Personality, 72, 1161-1190.
Van Dierendonck, D., & Nuijten, I. ­(2011). The Servant Leadership Survey: Development and Validation of a Multidimensional Measure, 26, 249–267.
Waterman, A. S. (2008). Reconsidering happiness: A eudaimonist’s perspective. Journal of Positive Psychology, 3, 234-252.
Waterman, A. S., Schwartz, S. J., Zamboanga, B. L., Ravert, R. D.,
Williams, M. K., Agocha, M. B., & Donnellan, V. B. (2010). The Questionnaire for eudaimonic well-being: Psychometric properties, demographic comparisons, and evidence of validity. The Journal of Positive Psychology, 5, 41–61.
Youssef, C. (2004). Unique leadership: The case of Mother Teresa. In J. Burns, G. Goethals, & G. Sorenson (Eds.), Encyclopedia of leadership (pp. 1032-1036). Great Barrington, MA: Berkshire/ Sage.
دست‌آوردهای روان‌شناختی
دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 14
دی 1394
صفحه 117-136
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 10 تیر 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 تیر 1393
  • تاریخ پذیرش: 24 آذر 1394
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار