نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران

10.22055/psy.1997.16504

چکیده

 
اگرچه‌ کتابسنجی‌ واژه‌ نسبتاً جدیدی‌ است‌، اما استفاده‌ از آن‌ به‌ دهه 1980 برمی‌گردد. کتابسنجی‌ بعنوان‌ یک‌ روش‌ کمی‌ در ارزیابی‌ متون‌ در سطح‌ وسیعی‌ در رشته‌های‌ مختلف‌، بویژه‌ در دو دهه اخیر کاربرد داشته‌ است‌. در این‌ مقاله‌ تلاش‌ می‌شود تا ضمن‌ تعریف‌ و توصیف‌ کتابسنجی‌ به‌ بررسی‌ سابقه تاریخی‌ آن‌ پرداخته‌ و دامنه‌ و کاربردهای‌ آن‌ را معرفی‌ نماید. همچنین‌ سه‌ روش‌ بسیار شبیه‌ و در مواردی‌ همانند با کتابسنجی‌ یعنی‌: کتابخانه‌ سنجی‌، علم‌ سنجی‌ و اطلاع‌ سنجی‌ را تعریف‌ نموده‌ و تفاوت‌ آنها را باروش‌ کتابسنجی‌ مشخص‌ نماید.
 

عنوان مقاله [English]

Bibliometrics

نویسنده [English]

  • F. Osareh

Faculty member of the Department of Library and Information Science, Shahid Chamran University, Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Although the coinage of term Bibliometrics is fairly recent, its usage and practice can be traced back to the 1890’s. Bibliometrics has been used vastly as a quantitaive method for evaluating the literature in different disciplines, particularly in the last two decades. This article is intended to review Biblioliometrics, and define three similar and somtimes identical methods to it: librarmetry, scientometrics and informetrics. The distinctions between Bibliometrics and the three methods will also be defined.

امیرحسینی‌، مازیار. (1371). کتابسنجی‌ و اطلاع‌ رسانی‌.فصلنامه‌ کتاب، 1(4): 183-209 .
حرّی‌، عباس‌. (1362). تحلیل‌ استنادی‌ و شباهتهای‌ آن‌ با علم‌ الحدیث‌، نشر دانش‌، 4(2)،
11-17.
 دیانی‌، محمدحسین‌. (1361). کتاب‌سنجی‌. نشر دانش‌،3(2):40-47
دیانی‌، محمدحسین‌. عصاره‌، فریده‌. (1367). انتشارات‌ دانشگاههای‌ ایران‌ در سالهای‌ 1365-1340، مجله‌ علوم‌ تربیتی‌ و روانشناسی‌، دانشگاه‌ شهید چمران‌ اهواز، 1(2)، 51-69.
سن‌ گوپتا، ای‌. (1372). مروری‌ بر کتاب‌ سنجی‌، اطلاع‌ سنجی‌ و کتابخانه‌سنجی‌، ترجمه‌ مهردخت‌ وزیری‌ پورکشمیری‌. اطلاع‌رسانی‌،10(2و3)،38-58.
عصاره‌، فریده‌. (1376، الف‌). استناد و نقش‌ آن‌ در سنجش‌ مشارکتهای‌ علمی‌ در سطح‌ جهانی‌. ارائه‌ شده‌ در همایش‌ روش‌ شناسی‌ و فنون‌ تحقیق‌، معاونت‌ پژوهشی‌ دانشگاه‌ تهران‌.     عصاره‌، فریده‌. (1376، ب‌). قابلیت‌ و تأثیر کشورهای‌ در حال‌ رشد در تولید متون‌ علمی‌،    ترجمه‌ علی‌ مزینانی‌. فصلنامه‌کتاب‌، (3)8، 123-137.
   میرشمسی‌، شهرزاد. (1369). قانون‌ بردفورد و کتابسنجی‌. فصلنامه‌ کتاب‌، 1(4-2) 290-324.
 
 
 Bookstein, A. (1995). Ambiguity in measurement of social science phenomena. In: Fifth International Conference of the Internationl Society for Scientomerics and Inform etrics, Proceedings. Ed. by M.E.D. Koenit & A. Bookstein, Medford, N.J: Learned Information, PP. 73-82.
Borgman, C. (1989). Bibliometrics and scholarly communicaiton: editor’s Lntroduction. communication Research, 16(5), 583-599.
Braun, T. Glanzel, W. & Schaheri, A. (1985). Scientometrics indicators: a 32- country comparative evaluation of publishing performance and cit anon impact.
Singapore: World Scientific.
Campbell, F. (1986). Thoery of the national and international bibliography.
London: Library Bureau.
Cole, F.J; Eales, N.B. (1917). The history of comparative anatomy: part 1: a statistical analysis of the literature. Science Progress, 11: 578-596.
Diodato. V. (1994). Dictionary of bibliomertics. New York: The Haworth Press.
Haiqi, Z. (1994). A bibliometric study on chinese traditional medicine in Medline database. Scientometrics, 31(3), 241-250.
Hulmc, E. W. (1923). Statistical bibliography in relation to the growth of modern civilization. London: Graf’ton.
Lancaster, F.W. (1977). The measurement and evaluation of library services. Washington D.C.: Information Resources Press.
Lancaster, F.W. (1991). Bibliometric methods in usseving productivity and impact of research. Bangalore: Sarade Ranganathan Endowment for Library Science.
Lawani, S.M. (1980). Quality, collaboration, and citations in cancer research: a bibliometric study. (Ph.D. Dissertation), Florida State University.
Lawani, S.M. (1981). Bibliometrics: its theoretical foundations, methods and applications. Libri, 31(4), 294-315.
Nalimov, V.V. & Muichenko, B.M. (1969). Nuulometriya. Moscow: Nauka.
Narin. F. Olivastre, D. & Stevens, K.A. (1994). Bibliometrics, iheory, practice and probems. Evaluation Review, 18(1), 65-76.
Otlet. P. (1934). Traite de documentation. Le Livre sur le Livre. Theorie et pratique. [Treatise on documentation. The book on the book. Theory and practice.] Brussels: Van Keerberghen. (c.440p). {1989 Facsimie edition}.
Pritchard, A. (1969). Statistical Bibliography or hibliometrics? Journal of Documentation, 25(4), 348-346.
Pritchard, A. (1972). Bibliometrics and Information transfer. Research Librarianship, 4(19), 37-46.
Ranganathan, S.R. (1948). Proceedings of the Aslib ‘s Annual Conference, Leamington Spa, Great Britain.
Schrader, A.M. (1981). Teaching bibliometrics. Library Trends, 30(1), 151-172.
Soper, M.E. Osborne, L.N. & Zweizig, D.L. (1990). The librarian’s thesaurus With the assistance of R.R. Powell, Ed. by M.E. Soper. Chicago: American Library Association.
Stevens, R.E. (1953). Characteristics of subject literature. In: American coikges & Research Library (ARL) monographs. [Washington D.C.]: Association of College and Reference Libraries, a division of American Library Association.
Tague-Sutcliffe, J. (1992). An introduction to informetrics. Information Procesxing.s & Management, 28(1), 1-3.